اولین جلسه کارشناسی هشتادمین نشست شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی استان کرمان با موضوع ارائه برنامه جامع تحقیقاتی استان به منظور کاهش خسارت سرمازدگی درختان پسته و با حضور رئیس اتاق کرمان، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق کرمان، رئیس پژوهشکده پسته، مدیر باغبانی جهاد کشاورزی استان و جمعی از اساتید دانشگاه کرمان برگزار شد.
در این نشست رئیس اتاق کرمان میزان خسارت وارد شده به پسته استان در سال جاری را بسیار زیاد عنوان کرد و گفت: این مسئله باعث کاهش تولید، افزایش بیکاری و به خطر افتادن امنیت استان شده است.
سیدمهدی طبیب زاده، افزود: این وضعیت در حالی وجود دارد که در حال حاضر سر رسیدهای بانکی کشاورزان و باغداران پسته فرا رسیده، بانک‌ها نیز فشار دریافت تسهیلات را افزایش داده‌اند و هیچ‌یک از تعهدات در رابطه با پرداخت غرامت‌ها، تمدید تسهیلات و اعطای تسهیلات جدید نیز انجام نشده است.
وی ادامه داد: کمیسیون کشاورزی اتاق کرمان در فروردین ماه سال جاری پس از سرمازدگی بلافاصله با حضور نمایندگان مجلس و سایر مسئولان بازدید از باغات سرمازده را آغاز کرد، گزارش‌ها تهیه شد، پیگیری‌های صورت گرفت و مصوباتی تصویب شد اما تاکنون هیچ اتفاقی نیفتاده است.
طبیب زاده، با بیان اینکه در استان تحقیقات بسیار مظلوم واقع شده‌اند، اظهار کرد: انجام تمامی فعالیت‌های تحقیقاتی حداکثر ۱۰۰ میلیارد تومان بودجه نیاز دارد و در حالی تأمین این اعتبار دشوار است که ۲۷ هزار میلیارد تومان حقوق دولتی معادن از استان خارج می‌شود که قرار است ۱۵ درصد آن به کرمان برگردد و همچنین سال 99 حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان سود شرکت‌های معدنی از استان خارج شده و ۴۰۰ میلیارد تومان از بودجه شورای معادن در استان تقسیم شده که اثر آن کمتر دیده شده است.
وی تصریح کرد: برای تأمین اعتبار بخش تحقیقات پیشنهاد می‌شود شورای پژوهش و برنامه‌ریزی بودجه‌ای در این زمینه در نظر بگیرد.
طبیب زاده، بیان کرد: طی سال‌های گذشته همواره جلسات برگزار، تصمیمات اتخاذ و مکاتبات انجام می‌شود اما نتیجه‌ای ندارد تا دوباره به اسفندماه می‌رسیم و سرمازدگی ادامه می‌یابد و این چرخه تکرار می‌شود.
استفاده از بخاری های باغی برای مقابله با سرمازدگی
رئیس پژوهشکده پسته در ادامه این نشست با اشاره به اینکه سرمازدگی پسته در سال‌های مختلف از سال 1358 تاکنون وجود داشته است، گفت: در گذشته تکرار سرمازدگی ۵ تا ۱۰ سال یک‌بار اتفاق می‌افتاد اما از سال ۹۷ هر سال خسارت‌هایی را داشته‌ایم که در همین سال نیز برای اولین بار گرمازدگی را تجربه کردیم.
علی اسماعیل‌پور افزود: طی سال‌های گذشته پژوهشکده پسته اقداماتی در مورد طرح‌های تحقیقاتی انجام داده که از جمله روش‌هایی که برای کنترل سرمازدگی انجام شده می‌توان به اجرای برنامه‌های کوتاه‌مدت مانند استفاده از بخاری‌های باغی، چاهک معکوس، مولد باد، مولد باد با حرارت، توربین‌های مولد باد و بخاری‌های کوچک اشاره کرد که با استفاده از این روش‌های مکانیزه یک و نیم تا دو و نیم درجه افزایش دما در باغات صورت گرفته که البته اگر سرما بیشتر باشد شاید این روش‌ها تأثیر چندانی نداشته باشد.
وی ادامه داد: در استفاده از بخاری‌های باغی باید به نوع سوخت، تراکم و فاصله قرار گرفتن هر یک از این بخاری‌ها توجه شود.
اسماعیل پور، ادامه داد: از جمله برنامه‌های میان‌مدت پیشنهادی برای کاهش خسارت سرمازدگی در باغات پسته، استفاده از ارقام مقاوم، روش‌های مختلف آبیاری و سایبان‌هاست و در بلندمدت نیز سرشاخه کاری، استفاده از ارقام مقاوم، ایجاد باغات مدرن و مکانیزه پیشنهاد می‌شود.
وی گفت: از دیگر برنامه‌های هدایت شده در بحث کنترل سرما، برگزاری مانور مبارزه با سرمازدگی با استفاده از بخاری‌های باغی است که در بررسی‌های اقتصادی هزینه‌های خرید قوطی گازوئیل و کارگر به صورت تقریبی برآورد شده و استفاده از این بخاری‌های باغی توجیه‌پذیر و اقتصادی است.
کمک جدی دانشگاه به کشاورزان
در ادامه این نشست رئیس دانشگاه شهید باهنر کرمان با بیان اینکه جمعی از کشاورزان در نشستی در دانشگاه نگرانی خود را از مسائل اقتصادی و اجتماعی مطرح کردند، گفت: پس از شنیدن صحبت‌ها و دغدغه‌ها می‌توان به این نتیجه رسید که دیگر وقت نشستن نیست و زمان بسیار مهم است و باید اولویت‌ها به‌فوریت تبدیل شود.
حسین اکبری فرد افزود: در سال‌های گذشته کشاورزان پسته کار به صورت تجربی از روش‌های ابداعی و نه علمی برای نگهداری باغ‌ها و جلوگیری از خسارت‌ها استفاده کرده‌اند اما اکنون مراکز علمی مورد اتهام هستند. وی ادامه داد: اقدامات تعاملی دانشگاه با جامعه نشان داده فعالیت‌هایی که انجام شده پایلوت بوده و در واقع در عمل کاری انجام نشده است.
اکبری فرد، تصریح کرد: در بحث سرمازدگی که استفاده از بخاری‌های باغی مدنظر کشاورزان است، موضوع سهمیه گازوئیل و خاموشی چاه‌های کشاورزی در زمستان مطرح است که بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال‌هایی که خسارت‌های زیادی از سرمازدگی به باغات واردشده در همان سال‌ها نیز خاموشی چاه‌های کشاورزی در زمستان اتفاق افتاده است که باید ارتباط این دو موضوع با یکدیگر بررسی شود.
وی با اشاره به اینکه در شرایط فعلی کشاورزان انتظار دارند که جدی‌تر به کمک آن‌ها بشتابیم، بیان کرد: بنابراین با توجه به اینکه امسال منابع مالی کمتری در اختیار دارند و تسهیلاتی نیز برای آن‌ها تأمین اعتبار نشده باید در اجرای روش‌های مقابله با سرمازدگی به آن‌ها کمک کرد.
وجود علف هرز به کاهش خسارت سرمازدگی کمک می کند
در ادامه این نشست رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق کرمان نیز در مورد غرامت بیمه‌ها و خسارت‌هایی که باید به کشاورزان پرداخت شود، گفت: هشت ماه از ابتدای سال گذشته و تاکنون هیچ مبلغی در زمینه جبران خسارت‌ها به باغداران و حتی غرامت کشاورزان توسط بیمه پرداخت‌نشده در حالی که اگر صد درصد باغ خسارت دیده باشد، فقط ۵ درصد خسارت به باغدار بر می‌گردد.
سیدمحمدرضا ترابی موسوی تصریح کرد: اگر چه کارشناسان جهاد کشاورزی ۱۰۰ درصد خسارت را ۶۰ تا۷۰ درصد برآورد می‌کنند.
وی افزود: برای جبران خسارت‌ها پیگیری‌های لازم برای اجرای مصوبات و پرداختی‌ها به کشاورزان صورت گرفته که در نهایت مقرر شد حدود سه هزار و 500 میلیارد تومان در قالب هزار میلیارد تومان برای امهال تسهیلات و دو هزار و 500 میلیارد تومان برای تسهیلات جدید در نظر گرفته شود که هنوز اجرایی نشده و در حد پیگیری است.
ترابی موسوی بیان کرد: در زمینه تحقیقات و پژوهش‌ها برای جلوگیری از خسارت‌ها اقدامات ارزشمند و قابل تقدیر صورت گرفته که امیدواریم تحقیقات آزمایشی در باغات نیز آزمایش و نتایج آن بررسی شوند و کمیسیون کشاورزی در تأمین اعتبارات به دانشگاه شهید باهنر کمک خواهد کرد.
وی ادامه داد: از جمله مواردی که در بازدیدهای میدانی از باغات به کاهش خسارت‌ها کمک کرده بود، آبیاری در ایام سرما، وجود علف‌های هرز اطراف درخت، عدم شخم زدن زمین و کنترل پایه درختان بود که در 5 شهرستان دارای پسته مشاهده شد.
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق کرمان گفت: یکی از اقدامات مؤثر در کاهش خسارت سرمازدگی که در سال جاری صورت گرفت مه پاشی درختان پسته بود که در شهرستان زرند باغی با انجام این اقدام خسارت‌های کمتری را متحمل شده بود.
وی بیان کرد: تمامی کارهای فیزیکی برای پیشگیری از سرمازدگی مانند استفاده از بخاری‌های باغی در شهرستان‌های پسته دار در باغات زیر ۴ هکتار صورت گرفته و این فعالیت‌ها در زمان محدود برای باغات بیش از ۴ هکتار قابل‌اجرا نیست.
ترابی موسوی اظهار کرد: از سوی دیگر برای باغاتی که در آن بخاری‌های باغی استفاده می‌شود، موضوع اختصاص سهیمه سوخت حداقل یک ماه قبل از سرمازدگی مطرح است، پیگیری لازم در این زمینه از ستاد سوخت استان صورت گرفته است.
گفتنی است در این نشست مقرر شد که استفاده از دستگاه‌های هواشناسی به صورت هر ۱۰ کیلومتر یک دستگاه، افزایش سیستم‌های ثبت‌کننده و هشداردهنده، افزایش ایستگاه‌های هواشناسی، تأمین اعتبار از محل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با ایجاد مرکز نوآوری پسته و دعوت از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه پیشگیری از سرمازدگی باغات پسته برای طرح پیشنهادی در نشست شورای گفت و گو در نظر گرفته شود.
