دومین جلسه کارشناسی هفتاد و نهمین نشست شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی استان کرمان با موضوع بررسی و جمع‌بندی چالش‌ها و مسائل پیش روی توسعه دانش‌بنیان و ارائه راهکارهای پیشنهادی و با حضور رئیس اتاق بازرگانی کرمان، رئیس اداره کل آموزش فنی و حرفه‌ای استان کرمان، و اعضای انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان استان برگزار شد.
در این نشست رئیس اتاق کرمان با اشاره به اینکه انجمن دانش‌بنیان سند توسعه فناوری استان را تهیه کرده و سایر موارد دانش‌بنیان نیز در اتاق کرمان پیگیری می‌شود، گفت: ۲۸ آبان ماه جلسه شورای گفت‌وگو با موضوع توسعه دانش‌بنیان برگزار می شود.
سیدمهدی طبیب زاده، در ادامه با اشاره به اینکه اساس، باورهای انسان است، افزود: متأسفانه برخی از مدیران اقتصاد دانش‌بنیان و کسب‌وکارهای نوین را باور ندارند و نسبت به مفاهیمی مانند بهره‌وری و پایین بودن رتبه کسب‌وکار حساسیت نشان نمی‌دهند درحالی‌که تمام تجربه‌های موفق دنیا با تکیه بر دانش پیش رفته است.
وی اظهار کرد: در کشور ما جلسه برگزار و مواردی مصوب می‌شود و در بسیاری موارد مانند برنامه‌های توسعه‌های ۵ ساله موارد به خوبی تدوین می‌شوند اما در عمل فقط 23 درصد آن‌ها اجرا می‌شود.
طبیب زاده، گفت: هشت ماه از ابتدای سال می‌گذرد و امسال سال تأکید بر دانش‌بنیان بوده اما تاکنون هیچ اقدامی جدی صورت نگرفته و هیچ‌کس نسبت به آینده استان هیچ حساسیتی ندارد.
رئیس اتاق کرمان با اشاره به اینکه شرایطی پیش‌آمده که برخی ابزارهای توسعه استان می‌توانند دامی برای توسعه باشند، به برخی از این دام‌ها پرداخت و افزود: شرکت‌های بزرگ در استان نیروی انسانی را جذب می‌کنند و استان از پرداختن به صنایع کوچک غافل شده است، بسیاری از پروژه‌های استان به دلیل اختلافات سیاسی نیمه‌تمام باقی‌مانده‌اند و فرهنگ مطالبه گری لازم برای کار در استان وجود ندارد.
محیط کسب‌وکار برای اکوسیستم نوین ناکارآمدتر از کسب‌وکارهای سنتی است
در ادامه این نشست کارشناس مرکز مطالعات و پژوهش‌های اقتصادی اتاق کرمان به پایش کسب‌وکارهای نوین استان در ۶ ماهه دوم سال ۱۴۰۰ اشاره کرد و افزود: در کل سیستم نوآوری استان ۴۵۴ کسب‌وکار قرار دارد که ۵۹ شرکت دانش‌بنیان، ۶۵ استارت‌آپ با شرکت ثبت شده، ۸0 استارت‌آپ بدون ثبت شرکت و ۲۵۰ کسب‌وکار در مراکز رشد فعالیت دارند.
امین عبدالله نژاد، بیان کرد: تمامی این کسب‌وکارها در مراحل رشد فعالیت متفاوتی دارند به طوری که 5 درصد در مرحله تحقیقات بازار، ۳۱ درصد در مرحله ورود به بازار، ۳ درصد در مرحله تیم سازی، ۲۰ درصد در مرحله نمونه اولیه، ۲۵ درصد در مرحله درآمدزایی و ۱۶ درصد در مرحله گسترش بازار هستند.
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد محیط کسب‌وکار برای اکوسیستم نوین ناکارآمدتر از کسب‌وکارهای سنتی است و شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌های مراکز رشد مشکلات جدی‌تری دارند اما فریلنسرها، محیط کسب‌وکار بهتری را ارزیابی کرده‌اند زیرا با قوانین و مقررات کمتری روبرو هستند.
عبدالله نژاد، بیان کرد: در بررسی این کسب‌وکارها بیشتر مشکلات در مرحله تحقیقات بازار، مرحله ورود به بازار و مرحله گسترش بازار بوده و هر چه سابقه فعالیت این کسب‌وکارها بیشتر می‌شود مشکلات آن‌ها نیز بیشتر می‌شود.
کارشناس مرکز مطالعات و پژوهش‌های اقتصادی اتاق کرمان به برخی مشکلات مطرح شده در این حوزه اشاره کرد و گفت: غیرقابل پیش‌بینی بودن قیمت‌ها، تأمین مالی و نبود صندوق‌های حمایتی، دخالت نهادهای حاکمیتی در بازار یا همان رانت، فرآیندهای اداری، عدم تطبیق سیاست‌گذاری‌ها با ماهیت کسب‌وکارهای نوین، سوءاستفاده افراد از موقعیت اداری خود، مسائل مالیاتی، برداشت سلیقه‌ای توسط سازمان تأمین اجتماعی، عدم‌حمایت دولت از کسب‌وکارهای نوپا و مالکیت معنوی از جمله این مشکلات است.
وی همچنین به دلایل نارضایتی کسب‌وکارهای نوین پرداخت و افزود: عدم آشنایی دادگاه‌ها با اکوسیستم‌های نوین برای قضاوت در پرونده‌های دانش‌بنیان و نداشتن نیروی متخصص، برداشت سلیقه‌ای از قوانین توسط کارشناسان، غیرقابل پیش‌بینی بودن قیمت‌ها، مسائل مالیاتی، عدم حمایت شرکت‌های بزرگ از شرکت‌های دانش‌بنیان، کمبود سرمایه‌گذار و خطرپذیر، کمبود نیروی کار ماهر، دریافت مجوزها، ضعف فرهنگ کار، عدم دسترسی به مشاور و منتور، قوانین و مقررات حوزه کار، کمبود فناوری‌های نوین و تجهیزات، وجود شرکت‌های شبه‌دولتی در بازار و سیاست‌گذاری‌های نادرست و دخالت دولت از موارد مطرح شده نارضایتی هاست.
سند توسعه کسب و کارهای نوین تدوین شده
عضو انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان استان کرمان با اشاره به اینکه سند توسعه کسب‌وکارهای نوین چند سال قبل بررسی و با همکاری اتاق بازرگانی کرمان و شرکت شهرک‌های صنعتی تهیه و تدوین شد، گفت: در این سند اکوسیستمی ناشی از یک سری اجزاء، وظایف و ارتباطات وجود دارد که در این راستا ۲۰ جزء شناسایی و با توجه به شرایط کشور وظایف و ارتباطات مختلف برای هر جز مطرح شد.
عماد جمعه زاده بیان کرد: پرسش‌نامه‌هایی به تمام نهادهای اکوسیستم ارسال و در نهایت ضعف‌های ارتباطی سنجیده و پرسشنامه‌ها جمع‌بندی شد و در جلسه اقتصاد مقاومتی مصوب و قرار شد ابلاغ شود.
همچنین عابد شیخ بهایی رئیس انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان استان به عدم پذیرش ضمانت‌نامه‌های صندوق پژوهش برای تأمین مالی شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان اشاره و بیان کرد: سرمایه اصلی این شرکت‌ها توان فکری آن‌هاست اما این موضوع برای بانک‌ها اهمیتی ندارد که پیشنهاد می‌شود صندوق پژوهش و فناوری فعال‌تر شود.
در ادامه این نشست مدیر مرکز آموزش و پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری گفت: سند فناوری استان رها شده و با توجه به اینکه برنامه‌های فناوری استان در یک سال گذشته مصوب شده به نظر می‌رسد بازنگری این سند ضروری است.
بهنام سعیدی افزود: دستورالعمل اجرایی سند توسعه فناوری استان مانند سایر دستورالعمل‌ها فانتزی شده و در کشور ما قانون و آئین‌نامه وجود دارد اما اجرا نمی‌شود.
وی ادامه داد: برای فعالیت بهتر شرکت‌های دانش‌بنیان پیشنهاد می‌شود در همه مجموعه‌ها و دستگاه‌ها فرد یا بخشی ویژه خدمات‌رسانی به این شرکت‌ها، معرفی شوند تا روند تسهیل یابد.
سعیدی، ضمن تشکر از تدوین سند توسعه فناوری استان اظهار کرد: این سند بیشتر مفهومی است و در آن تقسیم کار و وظایف مشخص شده و در واقع نقشه راه است که پیشنهاد می‌شود پس از بررسی‌های و بازنگری‌های لازم در این سند، در جلسه‌ای از شورای گفت‌وگو مطرح و مصوب و به همه دستگاه‌ها ابلاغ شود.
گفتنی است در این نشست پیگیری موضوع راه‌اندازی کارخانه نوآوری و در نظر گرفتن امتیاز اختصاصی برای شرکت‌های دانش‌بنیان در مناقصه‌ها با هدف رقابت‌پذیری مورد تاکید قرار گرفت.
