رئیس اتاق کرمان 10 تیرماه در نشست کارگروه تخصصی کارشناسی دبیرخانه شورای گفت و گوی استان، به دشواری انتقال محصولات صادراتی مس به کرمان اشاره کرد و گفت: بخش عمده‌ای از کاهش صادرات استان مربوط به محصولات حوزه مس است که به دلیل مشکلات موجود، از سایر استان‌ها صادر می‌شوند؛ در حالی که بر اساس قانون، گمرک می‌تواند در انبار محل تولید حضور پیدا کند و این موضوع باید در شورای گفتوگو مطرح شود.
سیدمهدی طبیب زاده، در این نشست با موضوع”بررسی چالش‌های توسعه صادرات استان کرمان” با اشاره به برگزاری جلسات کارشناسی قوی در شورای گفتوگو، بیان کرد: بسیاری از مسائل به دولت و شورای گفت و گوی کشور نیز منتقل می‌شوند اما حل برخی از مشکلات خارج از اختیارات اتاق است.
وی ایجاد خط ویژه برای صادرات محصولات کشاورزی را موضوعی بدیهی و منطقی دانست و با تاکید بر پیگیری این موضوع، تصریح کرد: مشکلات استان کرمان تنها به گمرک محدود نمی‌شود و با وجود همه پیگیری‌های انجام شده، چرخ صادرات به حرکت در نمی‌آید؛ مسائلی مطرح می‌شود که از سال ۱۳۶۹ تاکنون بارها تکرار شده‌اند و در این رابطه با کارشناسان تخصصی صحبت می‌کنیم تا راهی پیدا کنیم.
طبیب زاده، با بیان اینکه در ۳۵ سال گذشته، سقف صادرات، تعداد کالاها، بازارها و صادرکنندگان تقریباً ثابت بوده‌اند و با وجود بحث‌های فراوان، مشکلی حل نشده است، گفت: استان کرمان دارای ظرفیت های بسیاری بوده و افراد با استعداد و با توان خلق مزیت در این استان حضور دارند اما این چرخ به حرکت در نمی‌آید و باید مشکل را شناسایی و برای آن چاره اندیشی کرد.
نوع عملکرد گمرک نقش مهمی در توسعه صادرات استان دارد
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق نیز مدیریت و سازوکار موجود در گمرکات کرمان را مورد توجه قرار داد و گفت: صادرکنندگان بر اساس خدماتی که نیاز دارند، گمرک مورد نظر خود را برای انجام امور صادراتی انتخاب می‌کنند بنابراین مدیریت صحیح و کادرسازی فنی در امور اداری گمرکات اهمیت دارد زیرا گاهی، حتی جزئی‌ترین مسائل یا نحوه عملکرد برخی کارکنان می‌تواند سبب شود تا صادرکننده تمایلی به دریافت خدمات در گمرکات استان نداشته باشد.
سیدمحمدرضا ترابی موسوی، به موضوع خدمات بسته‌بندی و زیرساخت‌های صادراتی در سایر استان‌ها اشاره کرد و افزود: وقتی زیرساخت‌ها و توانمندی‌های لازم برای بسته‌بندی یک محصول در استان دیگری فراهم باشد و آن محصول متعلق به استان کرمان باشد، صادرکننده پس از مراجعه به آن استان برای بسته‌بندی، دیگر برای انجام عملیات صادراتی به گمرکات کرمان بازنمی‌گردد.
وی به عامل مهم تسهیلات بانکی نیز اشاره و تصریح کرد: تسهیلات بانکی ارائه‌شده در سایر استان‌ها، ممکن است شرکت‌های صادراتی را ناگزیر کند که هم وجوه خود را به بانک‌های آن استان‌ها منتقل کنند و هم امور گمرکی خود را از طریق همان گمرکات انجام دهند.
فرهنگ درون‌سازمانی گمرکات استان نیازمند اصلاح است
رئیس کمیسیون صنعت اتاق کرمان نیز در تحلیل ریشه‌ای موانع صادراتی استان کرمان، گمرک را به عنوان یک”دست‌انداز”و”سرعت‌گیر” اصلی توصیف و تاکید کرد: به دلیل وجود مسیرهای جایگزین برای صادرکنندگان، هرگونه مانع در گمرکات استان، آنها را به سمت استفاده از سایر گمرکات کشور سوق می‌دهد.
حامد بدرآبادی، یکی از مهم‌ترین دلایل این وضعیت را مدیریت گمرک دانست و افزود: فرهنگ درون‌سازمانی نامطلوب، به ویژه “فرهنگ کار راه‌نیندازی”، به سادگی و یک‌شبه اصلاح‌پذیر نیست.
وی صرفه‌جویی در زمان برای ترخیص، پلمپ و اظهار کالا و اجتناب از هزینه‌های مضاعف را از عواملی برشمرد که باعث می‌شوند صادرکنندگان، محصولات خود را برای ترخیص و صادرات به سایر استان‌ها و گمرکات خروجی مانند شهید رجایی، بازرگان و اینچه‌برون انتقال دهند.
بدرآبادی اضافه کرد: اظهار کالا در گمرک کرمان و انجام مجدد اقدامات تخصصی در گمرکی دیگر، توجیه‌پذیر نیست البته اگرچه گمرک تنها عامل کاهش صادرات از استان نیست، اما قطعاً بخش عمده‌ای از این مشکلات را شامل می‌شود.
وی در ادامه به موضوع استفاده از کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای اشاره کرد و گفت: بخش زیادی از صادرکنندگان، به‌ویژه در حوزه محصولات کشاورزی، از این کارت‌ها استفاده می‌کنند. این کارت‌ها بیشتر در مبادی خروجی یافت می‌شوند و نظارت کمتری در این گمرکات وجود دارد که به همین دلیل، صادرکنندگان از آنها برای انجام صادرات خود بهره می‌برند.
بدرآبادی، ضمن تاکید بر برداشتن تمرکز از گمرک و ضرورت اصلاح ساختار و رویکردها، به نکات مهمی از جمله رفع تعهد ارزی به ویژه در محصولات کشاورزی پرداخت و تصریح کرد: با توجه به عدم امکان تهاتر و ناکارآمدی سامانه مبادله ارز و طلا برای صادرکنندگان محصولات کشاورزی استان و عدم استقبال از آن، این موضوع نیز باید مورد توجه جدی قرار گیرد.
وی با اشاره بر عدم تخصصی بودن کارت‌های بازرگانی اظهار کرد: بسیاری از صادرکنندگان محصولات کشاورزی در واقع صادرکننده واقعی این محصولات نیستند، بلکه واردکنندگانی هستند که برای تأمین ارز مورد نیاز خود از صادرات کشاورزی استفاده می‌کنند. این در حالی است که در واردات، رصد و ثبت سفارش دقیق و نیاز به اسناد و مدارک و پروانه‌های فعالیت وجود دارد، اما متأسفانه در صادرات چنین رویکردی مشاهده نمی‌شود.
رئیس کمیسیون صنعت اتاق کرمان، کمبود کلینیک‌های گیاه‌پزشکی کافی و مورد نیاز در استان را نیز از دیگر مشکلات حوزه صادرات محصولات کشاورزی برشمرد و بیان کرد: در این حوزه، تقریباً انحصارگرایی ایجاد شده و شرکت های محدود و فعال در این حوزه از موضعی بالا با صادرکنندگان برخورد می کنند، زیرا رقیب چندانی ندارند و مراجعات به آنها نیز بسیار بالاست.
بدرآبادی در پایان، تصریح کرد: نبود زیرساخت‌های تخصصی کشاورزی و همچنین زیرساخت‌های حمل‌ونقل و لجستیکی، از دیگر عواملی است که به کاهش میزان صادرات استان منجر می‌شود.
رویکرد امنیتی حاکم بر گمرکات استان به صادرات آسیب وارد می کند
در ادامه این نشست رئیس کمیسیون واردات و تجارت داخلی اتاق کرمان، نگاه امنیتی حاکم بر گمرک استان را یکی از دلایل اصلی هدایت کالاهای صادراتی و وارداتی کرمان به گمرکات دیگر دانست و خاطرنشان کرد: پیش از مدیریت فعلی گمرک، با همین قوانین و دستورالعمل‌ها، امور صادرکنندگان به راحتی انجام می‌شد، اما اکنون این رویکرد امنیتی آسیب بسیاری به صادرات استان وارد می‌کند.
مظفر محمدی، با بیان اینکه تک‌نرخی شدن ارز در کشور بسیاری از مشکلات فعلی را حل می کند، ادامه داد: موضوع کارت‌های یک‌بار مصرف و تعهدات ارزی هم فاجعه است. وی در ادامه با انتقاد از سیاست های نادرست دولت در خصوص مسائل ارزی، گفت: دولت نتایج سیاست‌های نادرست خود، از جمله عدم برگشت ۱۴ میلیارد دلار ارز را مشاهده می‌کند اما متاسفانه عزمی برای حل این مسائل وجود ندارد و همین روند ادامه پیدا می‌کند.
وی با بیان اینکه تمرکز گمرک کشور بیشتر بر درآمدزایی گمرک کرمان است، خاطرنشان کرد: از زمانی که واردات مدیران خودرو افزایش یافته، درآمد زیادی برای استان به ارمغان آورده و اکنون نگاه غالب این است که گمرک کرمان منبع درآمد خوبی برای گمرک کشور بوده و موضوع صادرات استان از طریق گمرکات دیگر اهمیتی ندارد.
رئیس کمیسیون واردات و تجارت داخلی اتاق کرمان با گلایه از عدم برگزاری نشست رئیس گمرک کشور با فعالان اقتصادی استان، گفت: بیش از ۸۰ درصد آب کشاورزی استان یزد در اختیار صنایع قرار گرفته که این امر بر مبنای مصوبه شورای تامین آن استان محقق شده است. این در حالی است که استان کرمان، با توجه به قوانین موجود، نتوانسته در این راستا اقدامی انجام دهد.
گفتنی است، در پایان این نشست پیشنهاداتی از جمله تامین زیرساخت‌ها و تسهیلات در استان، شناسایی پیشینه تعرفه‌های گمرکی، جلوگیری از بازدید مجدد کانتینرهای پلمپ شده، یکسان‌سازی رویه‌های گمرکی در سراسر کشور و… مطرح و مقرر شد با جمع‌بندی پیشنهادات ارائه شده این موضوع در دستور کار جلسه شورای گفتوگو مطرح و اقدامات عملیاتی برای حصول نتایج ملموس در این زمینه آغاز شود.
