رئیس اتاق کرمان 21 تیرماه 1404 در نشست کارگروه تخصصی کارشناسی دبیرخانه شورای گفت ‌و ‎گوی استان کرمان بر ایجاد دفاتر تجاری در کشورهای همسایه تأکید کرد و گفت: چندین استان از جمله گرگان و تبریز این اقدام را انجام داده‌اند و این موضوع در استان کرمان نیز می‌تواند پیگیری شود.
سیدمهدی طبیب زاده، در این نشست با موضوع”بررسی چالش‌ها و راهکارهای توسعه صادرات استان کرمان، لجستیک، کنترل کیفیت و مدل‌های توسعه‌ای” بر راه‌اندازی شرکت‌های مدیریت صادرات و واردات و شتابدهنده‌ها و بررسی اهمیت و تبعات احتمالی این اقدامات تاکید کرد و اعزام هیات‌های تجاری به نمایشگاه‌های مختلف را در توسعه صادرات بسیار مؤثر دانست.
وی، بر بررسی ظرفیت های آزمایشگاه های غذا و دارو در کرمان تاکید کرد و با بیان اینکه امکانات لازم برای انجام آزمایشات در کرمان وجود دارد، افزود: هدف از این بررسی، مشخص کردن نیاز به تقویت تجهیزات یا به فعلیت رساندن ظرفیت‌های موجود است.
طبیب زاده، رعایت استانداردهای یکسان در آزمایشگاه‌ها و پرهیز از سخت‌گیری‌های بی‌مورد را ضروری دانست و اظهار کرد: بارها مشاهده شده سخت‌گیری‌هایی که در استان انجام می‌شود، در سایر استان‌ها وجود ندارد.
رئیس اتاق کرمان پیشنهاد داد: در آزمایشگاه سامانه یا سایتی راه‌اندازی شود تا اطلاعات مربوط به آزمایشات قابل انجام در هر یک از آزمایشگاه‌ها را اطلاع‌رسانی کند، زیرا وجود چنین بانک اطلاعاتی از بروز سردرگمی‌ها جلوگیری می‌کند.
وی با یادآوری این نکته که ۹۵ درصد مشکلات کشور، مانند موضوعات گمرکی و بانکی، ملی است و نمی‌توان روی آن‌ها تصمیم‌گیری کرد، افزود: اتاق کرمان به موضوع ایجاد آزمایشگاه‌های مورد نیاز استان ورود کرده است.
طبیب زاده، خاطرنشان کرد: امسال چهار درصد صادرات پسته استان به اروپا و ۹۶ درصد به سایر کشورها صادر شده است و این موضوع باید در برنامه‌ریزی‌های حوزه توسعه صادرات مورد توجه قرار گیرد.

پیگیری مالیات کالاهای مرجوعی از اروپا ضروری است

رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق کرمان نیز در ادامه این نشست با پیشنهاد اینکه موضوع بارهای مرجوعی در دستور کار شورای گفت‌وگو قرار گیرد، افزود: بارهای مرجوعی از مبدأ اروپا مشمول پرداخت مالیات می‌شوند و در صورت عدم پرداخت این مالیات، ترخیص کالا امکان‌پذیر نخواهد بود و پرداخت آن نیز زیان قابل توجهی را به صادرکننده تحمیل می‌کند.
محمدعلی محمدمیرزائیان، به سابقه مرجوع شدن کالاهای صادراتی از اروپا اشاره کرد و گفت: در سال ۱۳۹۵، با پیگیری‌های صورت‌گرفته در گمرک ایران و استفاده از بخشنامه‌های موجود، دریافت این مالیات متوقف شده بود. با این حال، در سال گذشته، گمرک ایران مجدداً از سازمان امور مالیاتی در خصوص دریافت یا عدم دریافت این مبالغ استعلام کرده و سازمان امور مالیاتی نیز دریافت آن را تأیید کرد؛ بنابراین پیگیری این موضوع در سطح کشور از طریق استان کرمان ضروری است.
وی همچنین بر ارسال فهرست شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات ضدعفونی جهت معرفی به شرکت‌های مربوطه تأکید کرد.

خدمات، عامل اصلی عدم دستیابی به توسعه صادرات در کرمان است

در این نشست همچنین مدیر توسعه بازار و بهبود فضای کسب و کار اتاق به ارائه گزارشی در ارتباط با وضعیت گمرکات استان و چالش‌های موجود از دیدگاه فعالان اقتصادی و گلوگاه‌های توسعه صادرات استان به تفکیک بخش‌های “اقتصادی” و “زنجیره ارزش” پرداخت.
امین عبدالله نژاد، با اشاره به موضوع صادرات در پنج حوزه محصولات کشاورزی، مواد معدنی، مواد صنعتی، خدمات فنی و مهندسی و صنایع دستی، تاکید کرد: در بخش خدمات(شامل حمل و نقل و لجستیک بین‌المللی، خدمات گمرکی و ترخیص، خدمات بازاریابی و فروش و خدمات پس از فروش)، چالش‌های جدی وجود دارد و تقریباً این بخش، عامل اصلی عدم دستیابی به توسعه صادرات در استان است.
وی فرسودگی ۶۰ درصدی ماشین‌آلات صنعتی و وابستگی ۸۰ درصدی به واردات قطعات صنعتی، خام‌فروشی ۹۰ درصدی محصولات معدنی و فقدان زنجیره ارزش در صنایع پایین‌دستی، کاهش ۴۰ درصدی منابع آبی، ضعف در استانداردهای بین‌المللی و استفاده از شرکت‌های رابط برای همکاری‌های بین‌المللی، تحریم‌های بانکی، عدم برندینگ، دسترسی محدود به بازارهای بین‌المللی و… را از جمله گلوگاه های توسعه صادرات استان در بخش صنعت، معدن، کشاورزی، فنی و صنایع دستی برشمرد.
عبدالله نژاد، در ادامه به راهبردهای هوشمند برای حل مسائل موجود در راه توسعه صادرات استان اشاره کرد و گفت: استفاده از توافقنامه‌های شانگهای و اوراسیا برای جذب سرمایه‌گذار و گشایش بازارهای جدید، کشت‌های فراسرزمینی، استفاده از توان حداکثری صندوق ضمانت صادرات استفاده و نظارت بر پایبندی به تعهدات طرفین، ارتقای دانش فنی کارشناسان گمرکات کرمان، فعال تر شدن بانک توسعه صادرات، ایجاد سازوکارهایی برای حضور در فروشگاه‌های زنجیره‌ای منطقه‌ای مانند منطقه اوراسیا، عراق و پاکستان، توسعه پلتفرم‌های دیجیتال مستقیم و… از جمله این راهبردها است.

هیچ معطلی در گمرکات کرمان وجود ندارد

در ادامه مدیرکل گمرکات استان کرمان نیز به موضوع اعمال ۱۰ درصد مالیات بر ارزش افزوده بر کالاهای صادراتی برگشتی که از اوایل آبان ماه سال گذشته اعمال شده، اشاره کرد و گفت: بر اساس قانون امور گمرکی مصوب سال ۱۳۹۰، حقوق ورودی شامل حقوق گمرکی، سود بازرگانی و تمام هزینه‌هایی است که گمرک مسئول وصول آن‌هاست.
محمد دولتی، با بیان اینکه با تصویب و ابلاغ قانون مالیات بر ارزش افزوده در سال ۱۴۰۰، سازمان امور مالیاتی در ماده ۶  این قانون مقرر کرد مالیات بر ارزش افزوده جزو حقوق دولتی محسوب نمی‌شود و این امر مشکلاتی را ایجاد کرده، افزود: باید برای رفع این موضوع پیگیری شود زیرا این مبلغ در خصوص پسته، قابل توجه است.
وی درخصوص زمان‌بندی صدور مجوزها و فرآیندهای گمرکی بیان کرد: زمان ۱۸روزه برای صدور مجوزهای سازمان غذا و دارو و سازمان استاندارد، مربوط به مراحل پیش از اظهار کالا به گمرک است و پس از اظهار کالا، هیچ معطلی در گمرک وجود ندارد.
وی با اشاره به فرایند گمرک در استان و با بیان اینکه همه تلاش‌ها بر رشد صادرات کشور متمرکز است، تصریح کرد: تا زمانی که مسائلی مانند عوارض صادراتی منجر به مشکلاتی نشود، هیچ معطلی در حوزه صادرات وجود نخواهد داشت.
دولتی، با تاکید بر اینکه هیچ مانعی در گمرکات استان وجود ندارد که بازرگانان را مجبور به صادرات کالا از سایر گمرکات کشور کند، خاطرنشان کرد: صادرات در روزهای تعطیل نیز انجام می‌شود و بهتر است همان‌گونه که گمرک در روزهای تعطیل فعال است و خدمات ارائه می‌دهد، ادارات استاندارد، قرنطینه نباتی و جهاد کشاورزی نیز نیروی شیفت تعیین کنند تا در شیفت‌های کاری در روزهای تعطیل فعال باشند و این امر در فصل صادرات محصولات کشاورزی به‌ویژه از شهریورماه، اهمیت ویژه‌ای دارد.
گفتی است، در پایان این نشست مقرر شد ضمن مذاکره با سازمان صنعت، معدن و تجارت، جمع‌بندی اهم پیشنهادات ارائه شده در دستور کار جلسه شورای گفت‌و‌گو مطرح شده و تصمیمات لازم اتخاذ شود.

رئیس اتاق کرمان 10 تیرماه در نشست کارگروه تخصصی کارشناسی دبیرخانه شورای گفت ‌و ‎گوی استان، به دشواری انتقال محصولات صادراتی مس به کرمان اشاره کرد و گفت: بخش عمده‌ای از کاهش صادرات استان مربوط به محصولات حوزه مس است که به دلیل مشکلات موجود، از سایر استان‌ها صادر می‌شوند؛ در حالی که بر اساس قانون، گمرک می‌تواند در انبار محل تولید حضور پیدا کند و این موضوع باید در شورای گفت‌وگو مطرح شود.
سیدمهدی طبیب زاده، در این نشست با موضوع”بررسی چالش‌های توسعه صادرات استان کرمان” با اشاره به برگزاری جلسات کارشناسی قوی در شورای گفت‌وگو، بیان کرد: بسیاری از مسائل به دولت و شورای گفت و گوی کشور نیز منتقل می‌شوند اما حل برخی از مشکلات خارج از اختیارات اتاق است.
وی ایجاد خط ویژه برای صادرات محصولات کشاورزی را موضوعی بدیهی و منطقی دانست و با تاکید بر پیگیری این موضوع، تصریح کرد: مشکلات استان کرمان تنها به گمرک محدود نمی‌شود و با وجود همه پیگیری‌های انجام شده، چرخ صادرات به حرکت در نمی‌آید؛ مسائلی مطرح می‌شود که از سال ۱۳۶۹ تاکنون بارها تکرار شده‌اند و در این رابطه با کارشناسان تخصصی صحبت می‌کنیم تا راهی پیدا کنیم.
طبیب زاده، با بیان اینکه در ۳۵ سال گذشته، سقف صادرات، تعداد کالاها، بازارها و صادرکنندگان تقریباً ثابت بوده‌اند و با وجود بحث‌های فراوان، مشکلی حل نشده است، گفت: استان کرمان دارای ظرفیت های بسیاری بوده و افراد با استعداد و با توان خلق مزیت در این استان حضور دارند اما این چرخ به حرکت در نمی‌آید و باید مشکل را شناسایی و برای آن چاره اندیشی کرد.

نوع عملکرد گمرک نقش مهمی در توسعه صادرات استان دارد

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق نیز مدیریت و سازوکار موجود در گمرکات کرمان را مورد توجه قرار داد و گفت: صادرکنندگان بر اساس خدماتی که نیاز دارند، گمرک مورد نظر خود را برای انجام امور صادراتی انتخاب می‌کنند بنابراین مدیریت صحیح و کادرسازی فنی در امور اداری گمرکات اهمیت دارد زیرا گاهی، حتی جزئی‌ترین مسائل یا نحوه‌ عملکرد برخی کارکنان می‌تواند سبب شود تا صادرکننده تمایلی به دریافت خدمات در گمرکات استان نداشته باشد.
سیدمحمدرضا ترابی موسوی، به موضوع خدمات بسته‌بندی و زیرساخت‌های صادراتی در سایر استان‌ها اشاره کرد و افزود: وقتی زیرساخت‌ها و توانمندی‌های لازم برای بسته‌بندی یک محصول در استان دیگری فراهم باشد و آن محصول متعلق به استان کرمان باشد، صادرکننده پس از مراجعه به آن استان برای بسته‌بندی، دیگر برای انجام عملیات صادراتی به گمرکات کرمان بازنمی‌گردد.
وی به عامل مهم تسهیلات بانکی نیز اشاره و تصریح کرد: تسهیلات بانکی ارائه‌شده در سایر استان‌ها، ممکن است شرکت‌های صادراتی را ناگزیر کند که هم وجوه خود را به بانک‌های آن استان‌ها منتقل کنند و هم امور گمرکی خود را از طریق همان گمرکات انجام دهند.

فرهنگ درون‌سازمانی گمرکات استان نیازمند اصلاح است

رئیس کمیسیون صنعت اتاق کرمان نیز در تحلیل ریشه‌ای موانع صادراتی استان کرمان، گمرک را به عنوان یک”دست‌انداز”و”سرعت‌گیر” اصلی توصیف و تاکید کرد: به دلیل وجود مسیرهای جایگزین برای صادرکنندگان، هرگونه مانع در گمرکات استان، آنها را به سمت استفاده از سایر گمرکات کشور سوق می‌دهد.
حامد بدرآبادی، یکی از مهم‌ترین دلایل این وضعیت را مدیریت گمرک دانست و افزود: فرهنگ درون‌سازمانی نامطلوب، به ویژه “فرهنگ کار راه‌نیندازی”، به سادگی و یک‌شبه اصلاح‌پذیر نیست.
وی صرفه‌جویی در زمان برای ترخیص، پلمپ و اظهار کالا و اجتناب از هزینه‌های مضاعف را از عواملی برشمرد که باعث می‌شوند صادرکنندگان، محصولات خود را برای ترخیص و صادرات به سایر استان‌ها و گمرکات خروجی مانند شهید رجایی، بازرگان و اینچه‌برون انتقال دهند.
بدرآبادی اضافه کرد: اظهار کالا در گمرک کرمان و انجام مجدد اقدامات تخصصی در گمرکی دیگر، توجیه‌پذیر نیست البته اگرچه گمرک تنها عامل کاهش صادرات از استان نیست، اما قطعاً بخش عمده‌ای از این مشکلات را شامل می‌شود.
وی در ادامه به موضوع استفاده از کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای اشاره کرد و گفت: بخش زیادی از صادرکنندگان، به‌ویژه در حوزه محصولات کشاورزی، از این کارت‌ها استفاده می‌کنند. این کارت‌ها بیشتر در مبادی خروجی یافت می‌شوند و نظارت کمتری در این گمرکات وجود دارد که به همین دلیل، صادرکنندگان از آن‌ها برای انجام صادرات خود بهره می‌برند.
بدرآبادی، ضمن تاکید بر برداشتن تمرکز از گمرک و ضرورت اصلاح ساختار و رویکردها، به نکات مهمی از جمله رفع تعهد ارزی به ویژه در محصولات کشاورزی پرداخت و تصریح کرد: با توجه به عدم امکان تهاتر و ناکارآمدی سامانه مبادله ارز و طلا برای صادرکنندگان محصولات کشاورزی استان و عدم استقبال از آن، این موضوع نیز باید مورد توجه جدی قرار گیرد.
وی با اشاره بر عدم تخصصی بودن کارت‌های بازرگانی اظهار کرد: بسیاری از صادرکنندگان محصولات کشاورزی در واقع صادرکننده واقعی این محصولات نیستند، بلکه واردکنندگانی هستند که برای تأمین ارز مورد نیاز خود از صادرات کشاورزی استفاده می‌کنند. این در حالی است که در واردات، رصد و ثبت سفارش دقیق و نیاز به اسناد و مدارک و پروانه‌های فعالیت وجود دارد، اما متأسفانه در صادرات چنین رویکردی مشاهده نمی‌شود.
رئیس کمیسیون صنعت اتاق کرمان، کمبود کلینیک‌های گیاه‌پزشکی کافی و مورد نیاز در استان را نیز از دیگر مشکلات حوزه صادرات محصولات کشاورزی برشمرد و بیان کرد: در این حوزه، تقریباً انحصارگرایی ایجاد شده و شرکت های محدود و فعال در این حوزه از موضعی بالا با صادرکنندگان برخورد می کنند، زیرا رقیب چندانی ندارند و مراجعات به آنها نیز بسیار بالاست.
بدرآبادی در پایان، تصریح کرد: نبود زیرساخت‌های تخصصی کشاورزی و همچنین زیرساخت‌های حمل‌ونقل و لجستیکی، از دیگر عواملی است که به کاهش میزان صادرات استان منجر می‌شود.

رویکرد امنیتی حاکم بر گمرکات استان به صادرات آسیب وارد می کند

در ادامه این نشست رئیس کمیسیون واردات و تجارت داخلی اتاق کرمان، نگاه امنیتی حاکم بر گمرک استان را یکی از دلایل اصلی هدایت کالاهای صادراتی و وارداتی کرمان به گمرکات دیگر دانست و خاطرنشان کرد: پیش از مدیریت فعلی گمرک، با همین قوانین و دستورالعمل‌ها، امور صادرکنندگان به راحتی انجام می‌شد، اما اکنون این رویکرد امنیتی آسیب بسیاری به صادرات استان وارد می‌کند.
مظفر محمدی، با بیان اینکه تک‌نرخی شدن ارز در کشور بسیاری از مشکلات فعلی را حل می کند، ادامه داد: موضوع کارت‌های یک‌بار مصرف و تعهدات ارزی هم فاجعه است.  وی در ادامه با انتقاد از سیاست های نادرست دولت در خصوص مسائل ارزی، گفت: دولت نتایج سیاست‌های نادرست خود، از جمله عدم برگشت ۱۴ میلیارد دلار ارز را مشاهده می‌کند اما متاسفانه عزمی برای حل این مسائل وجود ندارد و همین روند ادامه پیدا می‌کند.
وی با بیان اینکه تمرکز گمرک کشور بیشتر بر درآمدزایی گمرک کرمان است، خاطرنشان کرد: از زمانی که واردات مدیران خودرو افزایش یافته، درآمد زیادی برای استان به ارمغان آورده و اکنون نگاه غالب این است که گمرک کرمان منبع درآمد خوبی برای گمرک کشور بوده و موضوع صادرات استان از طریق گمرکات دیگر اهمیتی ندارد.
رئیس کمیسیون واردات و تجارت داخلی اتاق کرمان با گلایه از عدم برگزاری نشست رئیس گمرک کشور با فعالان اقتصادی استان، گفت: بیش از ۸۰ درصد آب کشاورزی استان یزد در اختیار صنایع قرار گرفته که این امر بر مبنای مصوبه شورای تامین آن استان محقق شده است. این در حالی است که استان کرمان، با توجه به قوانین موجود، نتوانسته در این راستا اقدامی انجام دهد.
گفتنی است، در پایان این نشست پیشنهاداتی از جمله تامین زیرساخت‌ها و تسهیلات در استان، شناسایی پیشینه تعرفه‌های گمرکی، جلوگیری از بازدید مجدد کانتینرهای پلمپ شده، یکسان‌سازی رویه‌های گمرکی در سراسر کشور و… مطرح و مقرر شد با جمع‌بندی پیشنهادات ارائه شده این موضوع در دستور کار جلسه شورای گفت‌و‌گو مطرح و اقدامات عملیاتی برای حصول نتایج ملموس در این زمینه آغاز شود.

رئیس اتاق کرمان 27 خردادماه 1404 در نشست کارگروه تخصصی کارشناسی دبیرخانه شورای گفت ‌و ‎گوی استان کرمان با تأکید بر اینکه تنها راه جبران عقب‌ماندگی‌های کشور، توجه به حوزه دانش‌بنیان‌هاست، اظهار کرد: آمارها نشان می‌دهد این حوزه متناسب با توان، نیاز و ظرفیت ‌های استان پیش نمی‌رود و به نظر می‌رسد اراده لازم برای تجمیع ظرفیت ‌ها و حرکت به سمت نیازمندی ‌ها وجود ندارد.
سیدمهدی طبیب زاده، با موضوع”توسعه اقتصاد دانش‌بنیان در استان و جمع بندی راهکارهای پیشنهادی” تبیین فرصت معافیت مالیاتی و اعتبار مالیاتی برای شرکت های دانش بنیان را مهم عنوان کرد و افزود: چرا استان کرمان نتوانسته است از این فرصت‌ها به نحو مطلوب استفاده کند؟
وی بر عملیاتی شدن طرح‌ های حمایت از شرکت های دانش بنیان در موضوعات معافیت های مالیاتی و همچنین اعتبار مالیاتی تأکید کرد و گفت: اتاق بازرگانی در تلاش است تا تمام ظرفیت ها را گردآوری کرده و ریشه این عدم پیشرفت را شناسایی کند تا مشخص شود چرا استان نتوانسته یا نخواسته، متناسب با نیاز خود در این حوزه حرکت کند.
طبیب زاده، بر لزوم افزایش تاب‌آوری بنگاه‌های اقتصادی در شرایط بحران تأکید و اظهار کرد: اگرچه دانش‌بنیان کردن اقتصاد می‌تواند به افزایش تاب‌آوری کمک شایانی کند، اما بنگاه‌ها در حال حاضر با توجه به شرایط کشور در سردرگمی بی‌سابقه‌ای قرار گرفته‌اند. وی با اشاره به دشواری تصمیم‌گیری در شرایط بحران، نقش اتاق در مطالعه دقیق وضعیت موجود و کمک به بنگاه‌ها برای عبور از این برهه دشوار را حیاتی دانست و گفت: اتاق کرمان با در اختیار داشتن مشاوران خبره، می‌تواند به عنوان یک تسهیل‌گر مؤثر در بسیاری از زمینه‌ها همکاری کند.
رئیس اتاق کرمان اضافه کرد: برنامه‌های جامع، کامل، قابل اجرا و تأثیرگذار در حوزه دانش‌بنیان باید طراحی و با همراهی سیستم اجرایی، عملیاتی شود؛ همچنین نظارت‌های لازم نیز در ادامه مسیر انجام شود تا سهم دانش‌بنیان در اقتصاد استان، سهمی مؤثر و چشمگیر باشد.

ضرورت برگزاری رویدادهایی با هدف جذب سرمایه برای شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور

رئیس مرکز مطالعات و پژوهش‌های اقتصادی اتاق نیز در ادامه به اهمیت حیاتی شرکت‌های دانش‌بنیان و طرح‌های فناورانه، حتی در شرایط بحرانی، اشاره کرد و افزود: اگرچه ممکن است در نگاه اول، بحث از اقتصاد دانش‌بنیان در اولویت‌های شرایط فعلی کشور نباشد اما نقش سرنوشت‌ساز نخبگان در لحظات حساس، بر کسی پوشیده نیست.
محمدجواد رستمی، به فعالیت 130 شرکت دانش‌بنیان در استان کرمان اشاره کرد و گفت:70 درصد از این شرکت‌ها نوپا هستند که این نشان‌دهنده نوپا بودن اکوسیستم است. سهم محصولات دانش بنیان از تولید ناخالص داخلی استان نیز کمتر از یک درصد است. از نظر نیروی انسانی که مهم‌ترین سرمایه این شرکت‌ها محسوب می‌شود، در حال حاضر 100 هزار دانشجو و چهار هزار عضو هیئت علمی در استان کرمان حضور دارند.
وی ادامه داد: در حوزه زیرساخت‌ها 4 پارک علم و فناوری (با احتساب پارک در حال تأسیس فاوا) فعال هستند و کارخانه نوآوری نیز اخیراً تأسیس شده است. همچنین، 20 مرکز رشد واحدهای فناور نیز زیرساخت حوزه فناوری استان کرمان را تشکیل می‌دهند.
رستمی، با اشاره به تکالیف برنامه هفتم توسعه در خصوص شرکت های دانش بنیان که شامل رشد 200 درصدی در حوزه کمی و رشد 200 درصدی فروش محصولات است، تصریح کرد: در حوزه اقتصاد دیجیتال نیز تربیت 500 هزار نیروی فعال در کشور پیش‌بینی شده که 20 هزار نفر از این نیروها مربوط به استان کرمان خواهند بود. وی تأکید کرد: در حال حاضر نزدیک به 11 هزار شرکت دانش‌بنیان در کشور وجود دارد و پیش‌بینی می‌شود که این تعداد تا پایان برنامه به 30 هزار شرکت افزایش یابد.
رئیس مرکز مطالعات و پژوهش های اقتصادی اتاق کرمان عدم وجود بازار مناسب داخلی، جذب نیروی انسانی متخصص و ماهر، محدودیت‌های تسهیلاتی، کمبود و محدودیت‌های فضای فیزیکی استقرار و عدم آشنایی در حوزه صادرات را نیز از دیگر چالش های واحدهای فناور و دانش‌بنیان برشمرد و خاطرنشان کرد: برگزاری رویدادهایی با هدف جذب سرمایه برای شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور ضروری است. همچنین می‌توان طرح‌های حوزه فناوری و دانش‌بنیان استان را به سمت شرکت‌های بزرگ هدایت کرد تا در زنجیره ارزش آن‌ها قرار گیرند و بدین ترتیب، بازار آن‌ها از پیش تضمین شود.
وی بر لزوم استفاده از ظرفیت ماده 11 قانون جهش تولید دانش‌بنیان نیز تأکید کرد و به ارائه پیشنهاداتی برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های استان و بهبود اکوسیستم دانش‌بنیان پرداخت که تسهیل‌گری و حمایت از شرکت‌ها، تعامل صنعت و دانشگاه، نیازسنجی فناورانه، تقویت تحقیق و توسعه، توسعه هوش مصنوعی و تحول دیجیتال، توسعه منابع انسانی، توسعه زیر ساخت‌ها و توسعه سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر از جمله این پیشنهادات بود.

شرکت‌های فناور و نوآور در تامین مطالبات با مشکل مواجه‌اند

رئیس انجمن شرکت‌های دانش بنیان استان کرمان نیز ضمن اشاره به وضعیت بحرانی شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور در شرایط کنونی کشور تشکیل”جلسه ستاد بحران برای این شرکت‌ها” را پیشنهاد داد و افزود: شرکت‌ها به دلیل از دست دادن نیروی انسانی خود در حال متلاشی شدن و از بین رفتن هستند. سال گذشته آمار خوبی در رابطه با استفاده از اعتبارات تبصره ۱۸ وجود داشت، اما اکنون اقساط ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومانی این شرکت‌ها فرا رسیده و آن‌ها نه توان وصول مطالبات خود را دارند و نه قادر به انجام کاری هستند.
حسین نوذری، با طرح این سؤال که آیا تعداد شرکت‌ها مهم است یا دستیابی یک شرکت دانش‌بنیان به اهدافش؟ گفت: شرکت‌های فناور و نوآور حتی در تامین مطالبات خود نیز با مشکل مواجه‌اند. کمبود پارک علم و فناوری در استان وجود ندارد اما کیفیت و کارایی این پارک‌ها مسئله اصلی است.
وی با بیان اینکه مشکل عمده در بی‌سوادی و عدم توانایی در پیاده‌سازی صحیح و واقع‌بینانه فرآیندهای مربوط به نوآوری است، تصریح کرد: در خصوص انتخاب مکان برای کارخانه‌ها و مراکز نوآوری نیز باید ساختمان‌های متروکه و با هدف بازسازی و خلق ارزش افزوده در نظر گرفته شوند تا از هزینه‌های استهلاک جلوگیری شود.
نوذری، نجات یافتن از وضعیت موجود و بهره‌برداری از فرصت‌های پیش رو، نظیر ایجاد دیتاسنتر برای سایر استان‌ها، طراحی دیتاسنتر استان، یا ورود به حوزه اسکان را ضروری دانست و ادامه داد: در حال حاضر فرصت‌ها و تهدیدهای بسیاری در حوزه‌های مختلف وجود دارد که می‌توان با برگزاری جلسات متناسب با واقعیت‌ها، آن‌ها را حل کرد.
وی بر پیگیری اتاق بازرگانی کرمان برای حل مشکلات اینترنت شرکت‌ها از طریق فیبر نوری تأکید کرد و خواستار اعطای فرصت بیشتر به شرکت‌ها برای بازپرداخت وام‌های مربوط به تبصره ۱۸ شد.

 نگاه مسئولان به شرکت های دانش بنیان نیازمند تغییر است

دستیار نوآوری و فناوری استاندار کرمان نیز در این نشست به چالش‌های ساختاری در مدیریت پارک‌ها اشاره کرد و با تاکید بر لزوم بهبود این ساختارها افزود: با یک اقتصاد لوکس مواجه هستیم و برای پیشرفت، نیاز است مسئولان از این وضعیت کنونی خارج شوند. متأسفانه مسئولان، شرکت‌های دانش بنیان را به جای یک فرصت و بال پرواز، باری بر دوش سیستم دولتی می‌بینند و تا زمانی که این نگاه نسبت به شرکت‌ها تغییر نکند، بهبود شرایط امکان‌پذیر نخواهد بود.
مرضیه دانایی، اظهار کرد: در حوزه قوانین، بر اجرای دقیق مواد ۱ و ۱۱ قانون جهش تولید بنیان تأکید است، در حالی که لزوم حمایت از شرکت‌ها باید در این قوانین به وضوح دیده شود.
وی به ظرفیت ‌های گسترده حوزه دانش‌بنیان در بخش کشاورزی اشاره کرد و گفت: پیشنهاد می شود “کارگروه اضطرار” در استان تشکیل شود. همچنین پرداخت وام‌های فوری به شرکت‌های کوچک و اعطای فرصت تنفس برای پرداخت مطالبات بانکی شرکت‌های دانش‌بنیان، به بهبود وضعیت آن‌ها کمک خواهد کرد.
گفتنی است، در این نشست پیشنهاداتی برای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان در استان کرمان مطرح شد که حمایت مالی و اعتباری، فراهم آوردن زیرساخت‌ها، تعامل صنعت و دانشگاه، نیازسنجی و بازارسازی، تقویت تحقیق و توسعه، توانمندسازی نیروی انسانی، سرمایه‌گذاری خطرپذیر و… از جمله این پیشنهادات برای طرح در نشست شورا بود.

رئیس اتاق کرمان 27 اردیبهشت ماه 1404در نشست کارگروه تخصصی کارشناسی دبیرخانه شورای گفت ‌و ‎گوی استان کرمان با تأکید بر ضرورت ایجاد مشوق ‌ها و یارانه ‌هایی برای جذب سرمایه‌گذاران در حوزه گردشگری، بر لزوم تحلیل اقتصاد گردشگری از سوی سازمان مدیریت و برنامه ‌ریزی و تعیین نقش این بخش در تولید ناخالص داخلی استان تأکید کرد و گفت: با انجام این تحلیل، جایگاه پیشتاز حوزه گردشگری مشخص می شود و برنامه ‌ریزی‌ها بر این اساس صورت خواهد گرفت.
سیدمهدی طبیب زاده، در این نشست با موضوع”بررسی راهکارهای ارتقاء گردشگری و حفظ میراث فرهنگی” با بیان اینکه برگزاری جشنواره بوم‌گردی‌ ها، فرصت بسیار ارزشمندی را برای استان فراهم آورد، افزود: در این دوره، توجه مسئولان گردشگری و سیاستگذاران کشوری به استان کرمان معطوف خواهد شد، مقامات ارشد از جمله وزرا و معاونین به استان سفر خواهند کرد و این فرصتی مغتنم برای انجام اقدامات اساسی در حوزه گردشگری است.
وی با تأکید بر ضرورت تلاش‌ های مستمر برای تبدیل استان کرمان به مقصد گردشگری، افزود: علیرغم تمام مذاکرات، جلسات و تشریح کامل مزایای گردشگری کرمان، هنوز مشخص نیست چرا گردشگری در این استان رونق نمی‌گیرد؟ باید بررسی شود چه اقداماتی لازم است تا استان کرمان بتواند متناسب با ظرفیت‌ های خود در حوزه گردشگری و توریسم مطرح شود.
رئیس اتاق کرمان با اعلام آمادگی برای دریافت نظرات بخش‌ های مختلف و تهیه فهرستی جامع از پیشنهادات مستند، قوی، قابل پیگیری و اثرگذار برای ارائه در شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی، گفت: این پیشنهادات باید پیگیری شود تا کرمان در مسیر توسعه گردشگری قرار بگیرد.
طبیب زاده، در بخش دیگری از سخنان خود، به موضوع اوقاف و گردشگری اشاره کرد و افزود: بسیاری از مراکز میراثی و فرهنگی واقع در بافت قدیم شهر، در اختیار سازمان اوقاف قرار دارند و در آستانه تخریب هستند. از جمله این موارد می‌توان به بازار قلعه محمود و بخشی از کاروانسرای هندوها اشاره کرد. متأسفانه نه سازمان اوقاف برای حفظ و بهره‌برداری از این بناها به منظور تبدیل آن‌ها به جاذبه‌های گردشگری سرمایه‌گذاری می‌کند و نه سازوکاری برای واگذاری آن‌ها وجود دارد. به همین دلیل، این ثروت ملی سال به سال دچار تخریب می‌شود.
وی با مقایسه وضعیت استان کرمان با استان یزد، اظهار کرد: مشابه همین مراکز در استان یزد نیز وجود دارد که با تبدیل شدن به مراکز گردشگری، زمینه جذب توریست و زیبایی شهر و تفریح مردم را فراهم آورده‌اند. این در حالی است که در استان کرمان، این بناها به مخروبه تبدیل شده‌اند و جای تأسف است که شاهد تخریب آن‌ها هستیم.
رئیس اتاق کرمان تصریح کرد: در استان کرمان، مصمم هستیم اراده‌ای جدی برای احیای بافت قدیم ایجاد کنیم. از آنجایی که بخش قابل توجهی از این بافت در حوزه اوقاف قرار دارد، انتظار می‌رود کارشناسان این حوزه در سازمان اوقاف نیز راهکارهای همکاری مشترک را شناسایی و اعلام کنند.
وی با اعلام آمادگی اتاق کرمان برای تهیه طرح‌های احیا و بازسازی بناهای قدیمی کرمان، اظهار کرد: از رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه برای این موضوع دعوت می کنیم و امکان برقراری همکاری‌ های مشترک در قالب تفاهم‌نامه چندجانبه وجود دارد.
رئیس اتاق کرمان با ابراز تأسف از عدم اولویت ‌بخشی به گردشگری از سوی مسئولان استان، افزود: اتاق کرمان هرچه تلاش می‌کند تا چرخ گردشگری را در این استان به حرکت درآورد، این چرخ با دشواری پیش می‌رود. این در حالی است که اگر حرکت اولیه آغاز شود، شاهد سرعت گرفتن آن خواهیم بود.
طبیب زاده ادامه داد: اگر همه باور داشته باشند که گردشگری می‌تواند پیشران اقتصادی استان باشد و در صورت نبود معادن، قادر به چرخاندن اقتصاد استان است، گردشگری رونق گرفته و در نتیجه آن، صنایع متعددی رشد می کنند و این امر نقش بسزایی در اشتغال‌زایی و رفع محرومیت خواهد داشت، اما متأسفانه این باور هنوز شکل نگرفته است.
وی در پایان برای ارائه هدفمند موضوعات مرتبط با گردشگری استان مواردی را یادآور شد که تحرک‌ بخشی به گردشگری کرمان، معرفی کرمان از طریق رویدادها، احیای بافت قدیم، بررسی نقش صنایع دستی، شناسایی نقاط ضعف در زیرساخت ‌ها، تعیین روش‌های جذب سرمایه‌گذاری و تکمیل زنجیره‌های مرتبط با گردشگری، تغییر رویکرد آژانس‌های مسافرتی، دعوت از سرمایه‌گذاران بزرگ گردشگری و تعریف اهداف عددی گردشگری از جمله این موارد بود.

جدول رویدادهای گردشگری کرمان تدوین شود

نایب رئیس اتاق کرمان نیز به غفلت و نبود برنامه‌ای مدون برای موضوع صنایع دستی در استان کرمان اشاره کرد و گفت: در خصوص شعارهای مطرح شده مانند”لبخند دنیا به کرمان”، “کرمانِ بر فراز” یا “کرمان 1405″، اگر همدلی و عزم جدی وجود نداشته باشد، هر نامی که بر این برنامه ‌ها گذاشته شود، تأثیر چندانی نخواهد داشت.
محمدرضا بهرامی، با تأکید بر وجود مصوبات متعدد غیراجرایی، اظهار کرد: یکی از مواردی که نیازمند پیگیری جدی است، جدول رویدادهای گردشگری است. وی بر ضرورت احصاء مسائل و مشکلات صندوق احیا، تعریف چند پروژه شاخص و موارد مشابه تأکید کرد و افزود: مواردی مانند باغ بیرم‌آباد وجود دارد که توسط آستان قدس رضوی مرمت شده و آماده بهره‌برداری است اما متأسفانه از آن استفاده نمی‌شود.
وی با اشاره به سفر عزت الله ضرغامی (وزیر وقت میراث فرهنگی در دولت سیزدهم)  به کرمان و قول مساعد برای بازگشایی باغ بیرم‌آباد، خواستار پیگیری بیشتر برای اجرایی شدن این موضوع شد و افزود: عدم موفقیت طرح‌هایی مانند”کرمان 1404″، به دلیل عدم همراهی برخی مدیران استانی بود اما در حال حاضر که همراهی استانداری، اداره کل میراث فرهنگی، اتاق بازرگانی و شهرداری وجود دارد، می‌توان از این ظرفیت استفاده کرد و موضوعات مختلفی از جمله صنایع دستی، برندسازی و صادرات آن و سایر حوزه‌ها را به پیش برد.
گفتنی است، در این نشست موضوعاتی از جمله تشکیل کارگروه راهبری استانی، ایجاد نمایندگی استانی صندوق احیا در کرمان و جذب منابع مالی و فعال‌سازی ظرفیت‌های موقوفه مطرح و در انتها مقرر شد پیشنهادات ارائه شده در جلسه جمع بندی و اهم موارد با در نظر گرفتن اولویت در جلسه شورای گفت ‌و ‌گو مطرح شود.

رئیس اتاق کرمان 24 اردیبهشت ماه 1404 در نشست کارگروه تخصصی کارشناسی دبیرخانه شورای گفت ‌و ‎گوی استان کرمان، بر تشویق مدیران شرکت ‌های بزرگ استان از جمله گل‌گهر، برای ورود فعالانه به عرصه حمایت از شرکت ‌های دانش‌بنیان تأکید کرد و گفت: ترویج موضوع بهره‌ مندی از ظرفیت‌ های شرکت‌ های دانش ‌بنیان از اهمیت بالایی برخوردار است.
سیدمهدی طبیب زاده، در این نشست با موضوع”بررسی راهکارهای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان” افزود: اگر تمام فعالان اکوسیستم دانش ‌بنیان در کنار یکدیگر حرکت نکنند، دستیابی به اهداف تعیین‌ شده میسر نخواهد بود.
وی در ادامه به راه اندازی طرح”خلاقیت در مدارس” اشاره کرد و ادامه داد: هدف از این طرح، انجام کاری ساختارمند است و در همین راستا، با همکاری آموزش و پرورش، مرکز آموزش مداوم فرهنگیان راه‌اندازی خواهد شد؛ این اقدام نیازمند همتی بلند است و اتاق کرمان در تأمین فضای فیزیکی، اساتید و سایر الزامات این طرح، کمک‌ های لازم را ارائه خواهد داد.
رئیس اتاق کرمان اظهار کرد: تلاش می‌شود کودکان، به جای روی آوردن به بازی ‌های رایانه ‌ای و سرگرمی ‌های مشابه، از همان ابتدای کودکی به سمت آموزش ‌های تخصصی کارآفرینی و مهارت ‌های مورد نیاز هدایت شوند. هدف اصلی، ایجاد تحرک جدی، ساختارمند، پایدار و اثرگذار در زمینه شرکت ‌های دانش ‌بنیان است.

سند فناوری استان در سال‌ های گذشته اجرایی نشده است

رئیس مرکز مطالعات و پژوهش‌ های اقتصادی اتاق کرمان، نیز با اشاره به بررسی وضعیت استان در حوزه فناوری و دانش بنیان، اظهار کرد: ارزیابی نقاط قوت و چالش ‌ها و تحلیل تعداد شرکت ‌های دانش ‌بنیان انجام شده است. بر این اساس، علیرغم دو برابر شدن تعداد شرکت ‌های دانش ‌بنیان، به دلیل عقب ‌ماندگی چهار ساله استان، وضعیت کمّی همچنان ثابت باقی مانده است و در حوزه کیفی با توجه به شاخص‌ هایی نظیر تولید ناخالص داخلی (GDP)، وضعیت مطلوبی مشاهده نمی‌شود.
محمدجواد رستمی، ادامه داد: دانشگاه شهید باهنر کرمان، از بدو تأسیس تاکنون 82 هزار فارغ ‌التحصیل داشته که ظرفیت بسیار بالایی است. همچنین این دانشگاه در حال حاضر 15 هزار دانشجو و 600 نفر عضو هیات علمی دارد و به عنوان “مغزافزار اکوسیستم فناوری دانش‌بنیان” شناخته می‌شود و باید از ظرفیت‌ های این دانشگاه به بهترین شکل استفاده کرد.
وی با اشاره به اینکه سند فناوری استان در سال ‌های گذشته تدوین شده اما به مرحله اجرا نرسیده است، تاکید کرد: هدف اصلی، سوق دادن اقتصاد استان به سمت اقتصاد دانش ‌بنیان است. رستمی، مشکلات این حوزه را عملکرد ضعیف استان در استفاده از ظرفیت فوق العاده ماده 11 قانون جهش تولید دانش بنیان برای تامین مالی شرکت‌های دانش بنیان، محدودیت شرکت‌های دانش بنیان در دسترسی به منابع مالی بانکی، همراه بودن فعالیت‌های تحقیق و توسعه با ریسک و نیز فقدان قوانین مالکیت فکری در کشور، چالش‌های جذب سرمایه گذار خصوصی، ضعف زیرساخت‌های فناورانه و محدودیت دسترسی به دیتابیس‌های استاندارد و ابزارهای پیشرفته و… دانست.
وی در ادامه به ارائه پیشنهاداتی برای بهبود شرایط شرکت های دانش بنیان استان پرداخت که استفاده از ظرفیت ماده ۱۱ قانون جهش تولید دانش‌بنیان، تربیت تسهیل‌گران اعتبار مالیاتی و استقرار میزهای تسهیلگری در پارک ‌ها، پردیس ‌ها، مراکز رشد و کارخانه نوآوری، افزایش سرمایه صندوق پژوهش و فناوری استان، ایجاد، هماهنگی، تقویت و جهت‌ دهی به صندوق‌های CVC استان، ایجاد هاب مالی بین اتاق کرمان و دانشگاه برای تجمیع فعالیت‌ها و فراهم آوردن ظرفیت فوق ‌العاده برای تأمین مالی طرح ‌های دانش ‌بنیان و… از جمله این پیشنهادات بود.

ضرورت وجود سامانه ای کارآمد برای ارتباط بهتر صنایع و نخبگان

رئیس بنیاد نخبگان استان کرمان نیز با بیان اینکه امکان مطرح کردن نیازها و چالش ‌های صنایع وجود دارد، تصریح کرد: همچنین این امکان فراهم است تا افراد مستعد به صنایع معرفی شوند تا با شیوه‌ های مختلف مانند بورسیه صنعتی، توانمندسازی این افراد پیش برود و در این ارتباط وجود یک سامانه متمرکز می‌تواند این مسیر را روشن ‌تر و کارآمدتر سازد.
نجمه منصوری، به کمرنگ بودن ترویج خلاقیت و تفکر نوآورانه در نظام آموزشی اشاره کرد و گفت: با وجود درسی مانند “کار و فناوری” در نظام آموزشی، متاسفانه از نیروهای توانمند در این حوزه برای اجرایی کردن و تدریس موثر این درس استفاده نمی‌شود.
وی افزود: در استان‌های کرمان و فارس، ایده‌های بسیار خوبی در این زمینه وجود دارد و در حال حاضر، مباحثی با آموزش و پرورش در دست پیگیری است تا مدرسان درس کار و فناوری، آموزش‌های لازم را ببینند. تلاش بر این است که استان کرمان این طرح را به عنوان یک الگو به اجرا درآورد و سپس در سایر استان‌ها نیز عملیاتی شود.
وی عدم حمایت از نیروهای توانمند و مستعد را زمینه ساز مهاجرت آنها دانست و پیشنهاداتی برای این موضوع ارائه کرد که ایجاد صندوق ویژه حمایت از طرح ‌های اقتصادی نخبگان، بازنگری در محتوای درسی مدارس و دانشگاه‌ها و ایجاد سامانه استانی”پل نخبگان-صنعت” از جمله این پیشنهادات بود.

رئیس اتاق کرمان 17 اردیبهشت ماه 1404 در نشست کارگروه تخصصی کارشناسی دبیرخانه شورای گفت ‌و ‎گوی استان کرمان بر تعیین اقدامات راهگشا به منظور تسهیل مسیر توسعه اقتصاد دانش‌بنیان در استان تأکید کرد و گفت: اقتصادی که صرفاً مبتنی بر منابع طبیعی باشد، محکوم به شکست بوده و تنها راهکار جایگزین، اتکا به شرکت ‌های دانش ‌بنیان است.
سیدمهدی طبیب زاده، در این نشست با موضوع”بررسی راهکارهای توسعه اقتصاد دانش ‌بنیان” با اشاره به شعار سال “سرمایه‌گذاری برای تولید”، بر همت اتاق کرمان در بهره‌گیری از فضای موجود برای احصاء مسائل و موانع سرمایه‌گذاری در حوزه‌ های مختلف و تلاش برای رفع آنها تأکید کرد.
رئیس اتاق کرمان با ابراز خرسندی از تغییرات محسوس در رویکرد نسبت به اقتصاد دانش ‌بنیان در استان کرمان و انتصاب مسئولان از میان فعالان اقتصادی دانش ‌بنیان و استارتاپی، اظهار کرد: امیدواریم این تغییرات به تحولی بنیادین در این حوزه منجر شود. وی ادامه داد: توجه به شرکت ‌های دانش‌ بنیان از رویکردی صرفاً فانتزی به باورمندی عمیق رسیده و از این رو، گنجاندن این موضوع در دستورالعمل ‌ها و برنامه ‌ها ضروری است.

تعداد شرکت های دانش بنیان در کرمان پایین تر از حد انتظار است

رئیس مرکز مطالعات و پژوهش‌ های اقتصادی اتاق کرمان نیز در ادامه به برنامه‌ ریزی‌ های صورت گرفته پس از نامگذاری سال 1401 به عنوان سال”تولید دانش ‌بنیان” برای افزایش کمی شرکت ‌های دانش ‌بنیان در کشور اشاره کرد و افزود: با بازنگری فرآیند ارزیابی این شرکت ‌ها، تعداد آنها در سطح کشور دو برابر شده و به حدود 11 هزار شرکت رسیده اما در استان کرمان تعداد شرکت ‌های دانش‌ بنیان همچنان نسبت به ظرفیت ‌های موجود، بسیار پایین‌تر از حد انتظار است.
محمدجواد رستمی، با در نظر گرفتن سهم حدود 4 درصدی استان از جمعیت و تولید ناخالص داخلی (GDP) کشور، خاطرنشان کرد: استان کرمان باید حدود 400 شرکت دانش ‌بنیان داشته باشد. سهم اقتصاد دانش ‌بنیان در GDP کل کشور حدود یک درصد است، اما استان کرمان با سهمی معادل 0.7 درصد، پایین‌تر از میانگین کشوری قرار دارد.
وی با بیان اینکه در ارزیابی وضعیت موجود اکوسیستم فناوری و نوآوری استان کرمان، سهم یک درصدی تعداد شرکت‌ های دانش ‌بنیان استان نسبت به کشور بسیار اندک است، خاطرنشان کرد: در حوزه منابع انسانی و زیرساخت‌ ها، ظرفیت ‌های مناسبی در استان وجود دارد؛ اما عدم وجود بازار کافی برای محصولات بیش از 60 درصد شرکت ‌های فناور و دانش ‌بنیان و محدودیت تولید صادرات‌ محور به حدود 10 درصد محصولات، از چالش‌ های اصلی این حوزه است.
رستمی، به وجود سه پارک علم و فناوری (پارک استان و دو پارک دانشگاهی)، 20 مرکز رشد واحدهای فناور و یک کارخانه نوآوری در شرف تأسیس به عنوان امکانات موجود اشاره کرد و حضور 100 هزار دانشجو و 4 هزار عضو هیات علمی در استان را ظرفیتی بالا برای توسعه اکوسیستم نوآوری دانست.
وی به سهم اندک 0.6 درصدی محصولات دانش‌بنیان از تولید ناخالص داخلی استان و سهم 70 درصدی شرکت‌های نوپا در مجموع شرکت‌های دانش‌بنیان استان اشاره کرد که نشان‌دهنده نوپا بودن این اکوسیستم است. وی افزود: 66 درصد از درآمد کل شرکت‌های دانش ‌بنیان، تنها متعلق به 2.5 درصد از این شرکت‌ هاست.
رئیس مرکز مطالعات و پژوهش‌ های اقتصادی اتاق کرمان در ادامه به مسائل و چالش‌ های شرکت‌ های دانش ‌بنیان و فناور استان پرداخت و افزود: محدودیت در بازار صادرات، محدودیت‌ های جذب سرمایه، محدودیت فضای استقرار، عدم توجه مراکز آموزشی به نیازهای روز کسب ‌و کارها، به ‌روز نبودن آموزش‌ ها، کمبود نیروی ماهر و متخصص ناشی از حضور گسترده اتباع از جمله این چالش هاست.
وی ضمن تأکید امکان استفاده از اعتبار مالیاتی شرکت‌های بزرگ، از غفلت در بهره‌گیری از ظرفیت ماده 11 قانون جهش تولید دانش‌بنیان برای تأمین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان انتقاد کرد و ادامه داد: با توجه به مالیات سالانه 20 همتی شرکت ‌های معدنی بزرگ استان و عدم وجود محدودیت در استفاده از این اعتبار، می‌توان با برنامه ‌ریزی و ترغیب شرکت‌ ها، توسعه صنعت و زنجیره ارزش شرکت‌ های معدنی را از طریق توسعه شرکت‌ های دانش ‌بنیان در سال‌های آتی محقق ساخت.
رستمی، به تکالیف برنامه هفتم توسعه در خصوص اکوسیستم فناوری و نوآوری نیز اشاره کرد و در پایان به ارائه محورهای پیشنهادی برای بهبود و توسعه اکوسیستم فناوری، نوآوری و دانش‌بنیان استان پرداخت و گفت: ایجاد میزهای تسهیل گری در پارک های علم و فناوری، پردیس های علم و فناوری،کارخانه نوآوری، دانشگاه ها و شرکت شهرک های صنعتی برای استفاده از ظرفیت های قانون جهش تولید دانش بنیان، به روز رسانی فهرست جامع نیازهای فناورانه استان، افزایش سرمایه صندوق پژوهش و فناوری استان، تقویت واحدهای تحقیق و توسعه در صنایع با کمک واحدهای فناور و… از جمله این پیشنهادات است.

رویکردها و ابزارهای اقتصاد دانش بنیان با شرایط استان هماهنگ شود

رئیس انجمن شرکت‌ های دانش بنیان استان کرمان نیز در ادامه این نشست با تأکید بر اینکه در حوزه دانش‌ بنیان، کپی‌برداری خوبی از پیشرفت های دنیا نداشته ایم، اظهار کرد: زمانی که مسئولان برنامه‌ریز این حوزه، فاقد فرهنگ مرتبط با آن هستند، به اهداف مورد نظر دست نخواهیم یافت. حسین نوذری، اضافه کرد: در اقتصاد دانش‌بنیان، قانون وجود دارد، اما سه سرمایه اعتباری، دانشی و نمادین در قانون پیش‌بینی نشده است.
وی با تأکید بر اینکه باید آموزش‌های حوزه دانش بنیان را دو وجهی کرده و در سطح قانون‌گذار، با “چرایی” پیش برویم، نه صرفاً با “چگونگی” و “چیستی”، افزود: از آنجا که اکوسیستم ما قادر به حرکت مطابق با انواع سرمایه ‌های مطرح در دنیا نیست، ممکن است برخی ابزارها برای ما کارایی نداشته باشند. به همین دلیل، باید رویکردها و ابزارها با وضعیت کنونی ما منطبق شود.

اقتصاد دانش‌ بنیان نیازمند حضور و حمایت دولت است

در ادامه دستیار نوآوری و فناوری استاندار کرمان نیز حوزه اقتصاد دانش‌ بنیان را نیازمند حضور و حمایت دولت دانست و اظهار کرد: این اقتصاد، حوزه ‌ای پیچیده و در عین حال مظلوم است؛ زیرا عدم قطعیت در نتایج نهایی آن، باعث عدم تمایل صنایع به ورود جدی به این بخش می‌شود. بر این اساس، می‌توان گفت که راز جهش و توسعه در این حوزه، در ورود دولت و اجرای ماده ۱۱ قانون جهش تولید دانش بنیان نهفته است و با احیای این ماده می‌توان گام‌های بلندی برداشت.
مرضیه دانایی، به ظرفیت ‌های ابزار ماده ۱۱ قانون جهش تولید دانش بنیان نیز اشاره کرد و افزود: اقتصاد دانش‌بنیان در حقیقت بازوی شرکت ‌های بزرگ محسوب می‌شود و این شرکت ‌ها باید پیشران آن باشند و منابع تحقیق و توسعه خود را به این بخش تخصیص دهند.
وی با اشاره به ظرفیت ‌های قانون جهش تولید، اظهار کرد: پارک ‌های علم و فناوری در انجام رسالت خود کوتاهی کرده‌اند. در استان کرمان، ضعف بزرگ، نزاع‌ های داخلی میان پارک ‌ها بوده که به حیثیت و آبروی استان لطمه زده است. این موضوع باعث شده که اقتصاد دانش ‌بنیان، که ذاتاً مظلوم است، در کرمان مظلوم‌تر شود. در کرمان همه امکانات و ظرفیت ‌ها وجود دارد، اما متاسفانه مبنا و عزمی جدی برای پیشبرد این کار وجود نداشته است.
دانایی با تأکید بر اینکه گفتمان ما به جای صرفاً “اقتصاد دانش‌بنیان” باید به سمت “مطالبه‌گری قانونی از قانون جهش تولید دانش‌بنیان، به‌ویژه مواد یک و 11 آن” تغییر کند، تصریح کرد: به زودی، کار تخصصی تأمین مالی در حوزه دانش بنیان پیش خواهد رفت تا بانک ‌ها، شرکت‌ های تأمین سرمایه (CBC) و سایر نهادها، در یک “هاب تخصصی تأمین مالی” به صورت منسجم فعالیت نمایند.
گفتنی است در این نشست، در حوزه تقویت زیرساخت ‌ها و سازوکارهای حمایتی، تمرکز بر بازار و تجاری ‌سازی محصولات، ارتقاء فرهنگ و توانمندسازی نیروی انسانی، هماهنگی و هم ‌افزایی بین ‌بخشی، پیشنهاداتی ارائه شد و مورد بررسی قرار گرفت.

رئیس اتاق کرمان با بیان اینکه در بخش معدن، سرمایه‌گذاری به عنوان مهم‌ترین محور مورد توجه است، گفت: اقدامات جدی برای رفع موانع سرمایه‌گذاری در حوزه معدن ضروری است.
سیدمهدی طبیب زاده، ششم اردیبهشت ماه در نشست کارگروه تخصصی کارشناسی شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی با موضوع”بررسی و جمع بندی راهکارهای تحقق شعار سال با محوریت سرمایه گذاری در بخش معدن”، افزود: با برگزاری جلسات تخصصی، امکان ورود کارشناسانه و عملی به مباحث سرمایه‌گذاری فراهم شده و ضمن شناسایی محدودیت‌ها، راهکارهای عملی برای رفع موانع تولید مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.
وی با اشاره به اینکه اکتشافات معدنی به نحو مطلوب انجام نمی‌شود و برداشت‌ها غیراصولی است، تصریح کرد: منابع حاصل از استخراج و فروش موادمعدنی از استان خارج می‌شود و سرمایه‌های استان در حال از بین رفتن است. رئیس اتاق کرمان تأکید کرد: محدودیت‌های دسترسی و بلوکه بودن استان، از جمله مسائلی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
وی افزود: دسترسی ایمیدرو به اطلاعات، منجر به انتخاب پهنه‌های امیدبخش معدنی برای خود و ایجاد انحصار شده است. همچنین با توجه به پرریسک بودن اکتشاف، دولت‌ها در تمام کشورها، عملیات اکتشاف را انجام می‌دهند، این  در حالی است که در کشور ما این فرآیند انحصاری شده است.
طبیب زاده، آمادگی اتاق کرمان را برای حمایت از برگزاری دوره‌های آموزشی مرتبط با حفظ محیط زیست برای معدنکاران اعلام کرد و در ارتباط با مسائل مربوط با سازمان انرژی اتمی، گفت: با توجه به اهمیت و جایگاه آن، هرگونه تضعیف یا طرح موضوعات مرتبط در انظار عمومی یا رسانه‌ها، قابل پذیرش نیست. اما گزارش‌هایی مبنی بر ایجاد محدودیت در برخی مناطق به بهانه وجود مواد پرتوزا مطرح شده است. از سازمان بازرسی درخواست می‌شود قراردادهای مربوطه را مورد بررسی قرار دهد تا از هرگونه انحصار و اجحاف احتمالی جلوگیری به عمل آید.
وی با اشاره به اهتمام ویژه در پیگیری مستمر موضوع “سرمایه‌گذاری در تولید” تا پایان سال جاری، افزود: تعامل با سازمان بازرسی کل کشور، پیرامون ارائه‌ برنامه‌های سازمان‌های دولتی در جهت تحقق شعار سال، با جدیت دنبال می شود و هدف نهایی، حصول نتایج ملموس از نامگذاری سال و امکان ارائه‌ گزارش شفاف و مشخص از اقدامات صورت گرفته توسط سازمان‌های ذیربط در بخش‌های گوناگون تا پایان امسال است.

صنعت و معدن کشور نیازمند 55 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری است

در ادامه نایب رئیس کمیسیون معدن اتاق کرمان، با اشاره به راهکارهای تحقق شعار سال با محوریت سرمایه‌گذاری در بخش معدن، اظهار کرد: صنعت و معدن کشور به 55 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری برای دستیابی به جایگاه مطلوب نیاز دارد که بخش اعظم آن باید از طریق سیاست‌های دولت و جذب سرمایه‌گذاری خارجی محقق شود.
علی فتحی، تصریح کرد: اقداماتی برای حفظ پروژه‌های معدنی فعلی و توسعه پروژه‌های جدید در راستای افزایش تولید ضروری است که از جمله این اقدامات، راه‌اندازی معادن بخش شبه‌دولتی استان، پیگیری تغییر وضعیت معادن بزرگ از دولتی به خصوصی، اصلاح فرآیند محاسبه و دریافت حقوق دولتی، تسهیل در صدور مجوز ورود ماشین‌آلات مورد نیاز و توجه مسئولان به شرایط تولیدی معادن در بحران انرژی مورد تأکید ایشان قرار گرفت.
وی ادامه داد: زنجیره توسعه معدن در سطح جهانی در چهار مرحله (دسترسی به زمین و تعیین سقف محدوده، اکتشاف و اخذ مجوزهای قانونی، آماده‌سازی و استخراج، بستن و بازسازی معدن) انجام می‌شود و در بحث سرمایه‌گذاری و تولید در این حوزه، شناخت این زنجیره ضروری است. وی افزود: این چرخه در سراسر جهان به صورت استاندارد اجرا می‌شود و در ایران نیز به همین منوال است. با این حال، در بخش چهارم، یعنی بستن و بازسازی معادن، تجربه چندانی در ایران وجود ندارد و این موضوع به صورت جدی و استاندارد در معادن بزرگ و کوچک کشور مورد توجه قرار نگرفته است.
فتحی، بر لزوم گنجاندن موضوع مهم بستن و بازسازی معادن در تعهدات و همکاری بیشتر سازمان محیط زیست و منابع طبیعی در این زمینه تأکید کرده و افزود: بروز مشکل در هر یک از مراحل این چرخه، مانع از پیشرفت کل فرآیند خواهد شد.
وی قوانین و مقررات موجود را به عنوان اولین مانع در مسیر سرعت‌بخشیدن به سرمایه‌گذاری و تولید دانست و با برشمردن پیش‌نیازهای سرمایه‌گذاری، بر مواردی همچون اصلاح و ثبات قوانین و مقررات، ایجاد مشوق‌های مالیاتی، انحصارزدایی، شفافیت و رقابت سالم میان بنگاه‌ها، جذب سرمایه‌های بخش خصوصی و خارجی و معرفی فناوری‌های پیشرفته و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در این حوزه تأکید کرد.
نایب رئیس کمیسیون معدن اتاق کرمان با تأکید بر اهمیت اصلاح قوانین به عنوان یکی از الزامات سرمایه‌گذاری، خاطرنشان کرد: هدف آن است که تدبیری برای دسترسی آسان‌تر مکتشفین به زمین اندیشیده شود و در این راستا، اصلاح قانون معادن و آیین‌نامه اجرایی آن ضروری است.
فتحی، با اشاره به زمان‌بر بودن فرآیند اصلاح قانون در مقایسه با اصلاح آیین‌نامه، اظهار کرد: در اتاق کرمان با ارائه پیشنهاداتی برای اصلاح آیین‌نامه اقداماتی صورت گرفته و مراحل نهایی آن در حال پیگیری است و امیدواریم اصلاحات قانونی نیز با پیگیری جدی از سوی اتاق کرمان و مسئولان اجرایی، مقننه و قضائیه انجام شود تا این گام نهایی برای اصلاح کوتاه‌مدت آیین‌نامه و بلندمدت قانون برداشته شود.
گفتنی است، پیگیری مستمر موضوع سرمایه‌گذاری در بخش تولید تا پایان سال جاری با تعامل با اداره کل بازرسی کل استان، بررسی قراردادهای سازمان انرژی اتمی توسط سازمان بازرسی برای جلوگیری از انحصار و اجحاف احتمالی، راه‌اندازی معادن بخش شبه‌دولتی استان، پیگیری تغییر وضعیت معادن بزرگ از دولتی به خصوصی و… از جمله پیشنهادات مطرح شده در این نشست بود و در انتها مقرر شد پیشنهادات ارائه شده در شورای گفت‌و‌گو مطرح شود.

رئیس اتاق کرمان با اشاره به جایگاه و اهمیت ویژه معادن در استان کرمان و بیان اینکه پیشرفت معدن در مسیر سرمایه‌گذاری می‌تواند تسهیل‌گر بسیاری از امور باشد، گفت: باید وضعیت معادن در استان تحلیل و نشان داده شود که با انجام اندکی فراوری، 32 میلیارد دلار به درآمد استان افزوده خواهد شد که مبلغ قابل توجهی است.
سیدمهدی طبیب زاده، ۳۰ فروردین ماه1404 در نشست کارگروه تخصصی کارشناسی شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی با موضوع “بررسی راهکارهای تحقق شعار سال با محوریت سرمایه گذاری در بخش معدن”، اظهار کرد: در سال جاری که به عنوان “سرمایه‌گذاری برای تولید” نامگذاری شده، آیا تغییری در سیاست‌های دولت، مجلس و قوه قضائیه برای سرمایه‌گذاری رخ داده است؟ هنگامی که رهبر معظم انقلاب موضوعی را تعیین می‌کنند، نهادهای مربوطه باید برنامه، آیین‌نامه و بسته پیشنهادی خود را برای تحقق آن موضوع اعلام نمایند.
وی با اشاره به شعار سال و اهمیت موضوع سرمایه‌گذاری، تصریح کرد: اتاق کرمان در تمامی جلسات و با حضور مسئولان ارشد استانی، به صریح‌ترین شکل ممکن موضوعات مرتبط را مطرح کرده و پرداختن به این مهم در تمامی جلسات شورای گفت‌وگوی سال جاری شایسته است. در جلسات آتی شورا، موضوعاتی نظیر صنعت، واردات به‌ویژه مواد مورد نیاز تولید، صادرات، ایجاد بانک‌های اطلاعاتی و هر اقدام دیگری که به توسعه سرمایه‌گذاری کمک می‌کند، به طور ویژه مورد توجه قرار خواهد گرفت.
طبیب زاده با اشاره به اینکه در حال حاضر، معدن در استان کرمان صرفاً به عنوان یک مزیت مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد، افزود: به عنوان مثال مس استخراج شده و پس از فرآوری اندک، از استان خارج می‌شود؛ برآورد می شود سالانه حدود 300 هزار میلیارد تومان درآمد حاصل از برداشت، فرآوری و صادرات این محصول از استان خارج شده و سرمایه‌گذاری متناسب با این درآمد صورت نگرفته است.
رئیس اتاق کرمان با بیان اینکه شرکت‌های دولتی که به موجب برخی موقعیت‌ها صاحب معادن بزرگ شده‌اند، در قبال نسل آینده مسئولیت دارند، ادامه داد: پس از اتمام معادن، وضعیت استان و کشور از نظر آلودگی محیط زیست و مصرف منابع آب چگونه خواهد بود؟ وی افزود: از کمیسیون صنایع و معادن مجلس  شورای اسلامی درخواست شد تا برنامه‌ای برای دوران پس از اتمام ذخایر معادن تدوین کرده و مجوز استخراج و تولید در صورتی صادر شود که بخش عظیمی از درآمد حاصله صرف آینده‌سازی نسل بعدی استان‌های معدنی شود.
وی در ادامه به موضوع مهم تأمین مالی اشاره و بیان کرد: شرکت‌های مستقر در کرمان بیشترین ثروت را ایجاد می‌کنند؛ عمدتاً سهامداران دولتی یا عمومی آنها حدود 300 هزار میلیارد تومان دارایی دارند اما سود ایجاد شده میان سهامداران تقسیم و این سرمایه از استان خارج می‌شود. اگر قرار است فرمایشات رهبر معظم انقلاب اجرایی شود، این منابع مالی باید در استان باقی بماند و در قالب افزایش سرمایه صرف تأمین مالی پروژه‌های استان شود.
طبیب زاده، به وضعیت واگذاری معادن اشاره کرد و افزود: در حال حاضر اگر فردی با داشتن سرمایه و فناوری، خواستار مکانی برای انجام اکتشاف باشد، چنین امکانی وجود ندارد. وضعیت معادن کرمان در حال تاراج است و مواد معدنی استخراج و به صورت شمش صادر می‌شود، در حالی که ارزش فرآوری این مواد معدنی حدود 10 برابر ارزش صادرات آنهاست.
رئیس اتاق کرمان همچنین به عدم النفع 37 هزار میلیارد تومانی شرکت گل‌گهر در سال گذشته به دلیل ناترازی برق اشاره کرد و گفت: تهاتر مالیاتی عدم النفع می تواند ضمن کاهش اثرات خسارت وارده ناشی از ناترازی، موجب تشویق سرمایه‌گذاری شود.
وی تأکید کرد: اگر قرار است سرمایه‌گذاری بر اساس نظر معظم له شکل بگیرد، دولت، مجلس و قوه قضائیه باید برنامه‌های کافی داشته باشند و با وجود شعارهای موجود، اقدام عملیاتی قابل توجهی از سوی آن‌ها مشاهده نمی‌شود. از این رو، در استان کرمان تلاش خواهد شد تا توجه نهادهای مربوطه به این موضوع جلب شود؛ بنابراین در اولین جلسه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی در سال جاری، از هر سه قوه درخواست می‌شود تا برنامه عملیاتی خود را برای تحقق شعار سال به شورای گفت‌وگو ارائه کنند تا پس از تصویب و پیگیری در شورا، بتوان بخشی از مسائل حوزه سرمایه‌گذاری را حل کرد.

مدیریت دولتی، به بخش معدن در استان کرمان خسارت وارد می کند

در ادامه نایب رئیس کمیسیون معدن اتاق، شعار سال را یک راهبرد برای تحقق رشد اقتصادی دانست و در گزارش خود به سه موضوع “حفظ پروژه‌های معدنی حال حاضر استان”، “پیش‌نیازها برای جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید” و “تولید و توسعه اقتصادی” اشاره کرد.
علی فتحی، پروژه‌های معدنی فعلی استان را به دو بخش معادن شبه‌دولتی و معادن بخش خصوصی تقسیم کرده و گفت: در معادن شبه‌دولتی، ذخایر بزرگی وجود دارد اما نحوه مدیریت و عملکرد آن‌ها که در چارچوب امور دولتی پیش می‌رود، بسیار آسیب‌زا بوده و به بخش معدن در استان کرمان خسارت وارد کرده است.
وی ادامه داد: خروج معادن از حالت دولتی یا شبه‌دولتی و دنبال شدن آنها در قالب بخش خصوصی، منجر به مدیریت‌های تخصصی و بلندمدت شده و زمینه را برای برنامه‌ریزی و استفاده بهینه از ذخایر موجود فراهم می‌کند. فتحی خاطرنشان کرد: گردش مالی حساب‌های بسیاری از شرکت‌های بزرگ معدنی در داخل استان نیست و با وجود پیگیری‌های مسئولان استان، آن‌گونه که باید، محقق نشده است.
نایب رئیس کمیسیون معدن اتاق کرمان، مشوق های مالی و تغییر در رفتارهای سیستم مالی کشور را سبب ترغیب سرمایه گذاری در بخش تولید دانست و اظهار کرد: اگرچه واحدهای تولیدی، گردش مالی دارند اما با مشکل کمبود نقدینگی نیز مواجه هستند و این درحالی است که باید گردش مالی واحدهای تولیدی مورد توجه قرار گیرد.
فتحی ادامه داد: موضوع عدم بازگشت 15 درصد حقوق دولتی به استان و یا نحوه معافیت حداکثری 20 درصدی حقوق دولتی معادن همواره در حضور مسئولان خارج از استان مطرح می‌شود. اما هیچگاه به نحوه محاسبه حقوق دولتی و میزان حقوق دولتی دریافتی توسط اداره صمت توجه نشده و پیگیری آن در استان ضروری است.
وی تفاوت در رویکرد اکتشاف در زنجیره معدن را عامل بروز مشکلات در آینده دانست و با اشاره به تعداد ذخایر کشف شده پس از انقلاب، اظهار کرد: ذخایر موجود در حال مصرف شدن است و جایگزینی مناسبی صورت نمی‌گیرد، این در حالی است که ایران دارای بزرگترین پتانسیل‌های معدنی دنیا است و این وضعیت ناشی از نوع نگاهی است که به شرکت‌های معدنی وجود دارد.
فتحی، با بیان اینکه اصلاح قوانین، حذف دلالان معدنی، اصلاح و تسریع فرایندهای صدور مجوزها و انحصارزدایی از جمله مواردی است که مسئولان باید به آن‌ها توجه ویژه داشته باشند، گفت: برای دستیابی به نتایج متفاوت در اکتشاف و تولید، نیاز به فناوری‌های روز دنیا وجود دارد. در این راستا، همایش “کرمان ماینکس” به عنوان یک اقدام مهم از سوی اتاق کرمان برای ورود فناوری به استان و کشور می‌تواند نتایج موثری به دنبال داشته باشد.

تلفیق دو مزیت معدن و گردشگری در کرمان

رئیس مرکز مطالعات و پژوهش‌های اقتصادی اتاق نیز با اشاره به دو مزیت بزرگ معدن و گردشگری در استان کرمان، بیان کرد: تلفیق این دو حوزه در قالب ژئوتوریسم بسیار قابل توجه است و دانشگاه آمادگی خود را برای همکاری و استفاده از معادن متروکه در زمینه جذب گردشگر و اهداف آموزشی اعلام کرده است.
محمدجواد رستمی، به سرمایه‌گذاری شرکت‌های بزرگ در حوزه توسعه اکوسیستم و انرژی‌های تجدیدپذیر اشاره کرد و افزود: پیشنهاد می شود بخشی از حقوق دولتی پرداختی به ایمیدرو به این حوزه‌ها اختصاص یابد، زیرا این مسائل از موضوعات روز و مهم هستند.
گفتنی است، تعیین متولی مشخص برای سرمایه‌گذاری تخصصی و صحیح از محل حقوق دولتی، تدوین برنامه توسط کمیسیون صنایع و معادن مجلس برای دوران پس از اتمام ذخایر معادن، پیگیری اصلاح آیین‌نامه مربوط به محدوده‌های بلوکه شده معدنی، تلفیق حوزه‌های معدن و گردشگری در قالب ژئوتوریسم و همکاری دانشگاه و… از جمله پیشنهادات مطرح شده در این نشست بود.

رئیس اتاق کرمان با بیان اینکه تقویت عوامل جذب سرمایه‌گذار در استان کرمان ضروری است، گفت: یکی از موانع اصلی جذب سرمایه‌گذاران، پیچیدگی فرآیند صدور مجوزهاست که منجر به سردرگمی و انصراف سرمایه‌گذاران می‌شود.
سیدمهدی طبیب زاده، 30 بهمن ماه در نشست کارگروه تخصصی کارشناسی شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی با موضوع”ارزیابی سامانه‌ها در فضای کسب و کار استان و ارائه راهکارهای بهبود”، افزود: وضعیت نامطلوب فضای کسب و کار استان برای توسعه، امری مشهود و مورد تأیید همه است. بنابراین با توجه به اقدامات آغاز شده در گذشته، در این جلسه مدلی ارائه خواهد شد که در صورت همکاری و اجرای آن، می‌توان به بهبود فضای کسب و کار و تسریع و تسهیل فرآیند صدور مجوزها امیدوار بود.
وی با اشاره به پیچیدگی فرایند صدور مجوزها در کرمان، ادامه داد: برای ایجاد سامانه‌ای کارآمد در زمینه صدور مجوزها، لازم است تمامی بخش‌های مرتبط به صورت یکپارچه عمل نموده و اطلاعات موجود به نحو مطلوبی تجمیع شوند تا متقاضیان بتوانند به راحتی درخواست خود را ثبت و مجوز مورد نیاز را دریافت کنند.
طبیب زاده تصریح کرد: درگاه ملی مجوزها پس از دریافت درخواست، نیازمند انجام استعلامات است؛ بنابراین دستگاه‌های اجرایی باید در خصوص استفاده از موتور استعلامات به توافق رسیده و نسبت به پیاده‌سازی آن اقدام کنند. پس از انجام استعلامات، مستندات و اطلاعات موجود در سامانه‌های تحلیلی قابل استفاده خواهند بود. برای تحقق این امر، لازم است تمامی حلقه‌های فرآیند به یکدیگر متصل شوند.
وی تأکید کرد: هدف نهایی، ارائه پاسخ دقیق و به‌موقع به درخواست‌های ثبت شده در درگاه ملی مجوزهاست و برای دستیابی به این هدف، همکاری و اراده جدی تمامی دستگاه‌های اجرایی ضروری است.

بهبود فضای کسب و کار، هدف مشترک استان کرمان است

مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان نیز با بیان اینکه بهبود فضای کسب و کار، هدف مشترکی است و با توجه به ظرفیت‌های گسترده موجود، باید اقدامات شایسته‌ای متناسب با شأن مردم انجام شود، گفت: درگاه ملی مجوزها از نظر زیرساختی مطلوب است و امکان توسعه آن به هر میزان که لازم باشد وجود دارد. چالش اصلی در حوزه محتوا و نظارت است و باید در سطح استان به جمع‌بندی برسیم.
حسین ساجدی‌فر، با اشاره به اینکه وزارت اموراقتصادی و دارایی موظف شده که برنامه‌ها و زمان‌بندی‌های مربوط به صدور مجوز را هم برای دستگاه‌های ذی‌ربط و هم برای سازمان بازرسی ارسال کند، افزود: به نظر می‌رسد در صورتی که سازمان بازرسی این موضوع را مورد توجه قرار دهد، نگرانی‌های موجود مرتفع خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: سازمان بازرسی می‌تواند نسبت به تعیین زمان‌بندی دقیق و نظارت بر فرآیند صدور مجوز اقدام کند. حضور استاندار نیز در این جلسات و تأکید بر اجرای دقیق زمان‌بندی‌ها، می‌تواند نقش مؤثری در تحقق این امر داشته باشد. همچنین، اتاق بازرگانی به عنوان نهاد ناظر، گزارش‌های ارسالی به سازمان بازرسی را دریافت نماید.
ساجدی فر، با پیشنهاد اینکه تا زمان رفع مشکلات صدور مجوزها در سطح ملی، تفاهم‌نامه‌ای در سطح استان منعقد شده و فرآیندهای مورد نیاز، بدون ایجاد بازخورد در سایر سطوح، در داخل استان به صورت فیزیکی انجام شود، افزود: اتاق بازرگانی می‌تواند به عنوان محور اصلی، مسئولیت اجرای این فرآیندهای فیزیکی و داخلی را بر عهده گیرد و حضور یک دستگاه نظارتی برای نظارت بر اجرای صحیح فرآیندها ضروری است.

ضرورت ایجاد پنجره واحد فیزیکی بین دستگاهی برای صدور مجوزها در کرمان

رئیس مرکز کسب و کار اتاق کرمان نیز با بیان اینکه در جلسات رفع موانع سرمایه‌گذاران، مصادیق متعددی از مشکلات بین دستگاهی مشاهده می‌شود، اظهار کرد: در حوزه صدور مجوزها و سامانه‌های بین دستگاهی، علیرغم وجود درگاه ملی مجوزها، نیاز به ایجاد پنجره واحد فیزیکی بین دستگاهی در سطح استان احساس می‌شود تا سرمایه‌گذاران از بلاتکلیفی خارج شوند.
عباس عسجدی، با بیان اینکه علیرغم راه‌اندازی درگاه ملی مجوزها، برخی از استعلامات و مجوزها در برخی سازمان‌ها همچنان به صورت کاغذی صادر می‌شوند، تصریح کرد: پیشنهاد می شود سامانه‌های تعاملی دیگری نیز در کنار درگاه ملی مجوزها راه‌اندازی شود تا به تسهیل و تسریع بخشی از این فرآیندها کمک کند.
در ادامه رئیس مرکز مطالعات و پژوهش‌های اقتصادی اتاق کرمان نیز بیان کرد: برای بهبود فرآیندهای داخلی دستگاه‌ها، صرفاً ایجاد یک نرم‌افزار جامع کافی نیست، بلکه بازمهندسی فرآیندها در داخل سازمان‌ها نیز ضروری است و وزارتخانه‌ها باید نسبت به به‌روزرسانی سیستم‌های نرم‌افزاری و فرآیندهای خود اقدام نمایند.
محمدجواد رستمی خاطر نشان کرد: با وجود درگاه ملی مجوزها و پیگیری‌های سازمان بازرسی، در صورتی که دستگاه‌های صادرکننده مجوز به ‌روز نباشند، همچنان با چالش‌های متعدد روبه‌رو خواهیم بود.
گفتنی است، در پایان این نشست مقرر شد، موضوع ارزیابی سامانه‌ها در فضای کسب و کار استان و ارائه راهکارهای بهبود در جلسه اصلی شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی استان مطرح و تجمیع نظرات و پیشنهادات در این خصوص ارئه شود.

رئیس اتاق کرمان گفت: به منظور دستیابی به صادرات پایدار و با ارزش افزوده بالا، لازم است الگوی صادراتی استان به سمت صادرات کالاهای با ارزش افزوده بالا، تنوع‌بخشی به محصولات و بازارهای هدف، توسعه زیرساخت‌های صادراتی، توسعه صنایع پایین‌دستی و توجه به برندسازی و بازاریابی تغییر یابد.
سیدمهدی طبیب زاده، 13 بهمن ماه در نشست کارگروه تخصصی کارشناسی شورا با موضوع”بررسی راهکارهای بهبود صادرات استان” افزود: استان کرمان، علیرغم آمار صادراتی نسبتاً مطلوب، با چالش‌های اساسی در الگوی صادراتی خود مواجه است که تمرکز بر صادرات مواد خام و انرژی، عدم وجود ارزش افزوده بالا، تکراری بودن صادرکنندگان و محصولات و عدم توجه به الزامات صادرات رقابتی، از جمله این چالش‌ها هستند.
وی با بیان اینکه وابستگی به منابع طبیعی مانند پسته، خرما و معادن، بدون توجه به توسعه صنایع پایین‌دستی و ایجاد ارزش افزوده، پایداری صادرات استان را با تهدید مواجه می‌کند، تصریح کرد: می توان صادرات استان را به صورت (10، 50، 40)، 10 میلیارد دلار هدف ارزش صادرات، 40 محصول صادراتی و 50 کشور هدف صادراتی، هدفگذاری کرد.

مشکلات درون استانی مانع رشد صادرات در کرمان است

رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق کرمان نیز هدف‌گذاری (10، 50، 40) را برای صادرات استان مناسب دانست و اظهار کرد: مشکلات درون استانی مانع تحقق این هدفگذاری می‌شود. زیرا ضعف مدیریت، عدم همکاری، برخوردهای حراستی، مشکلات لجستیکی و عدم حمایت از تولیدکنندگان، صادرات را مختل کرده است.
محمدعلی محمدمیرزائیان، با اشاره به عملکرد مطلوب ترخیص‌کاران و کارکنان گمرک سیرجان، افزود: پیشنهاد می شود با برگزاری جلسات آموزشی و هم‌اندیشی، از تجربیات گمرک سیرجان برای بهبود رویه‌های گمرکی در کرمان و سایر گمرکات استان استفاده کرد.
در ادامه مدیر توسعه بازار و بهبود فضای کسب ‌و ‌کار اتاق کرمان به ارائه گزارشی از وضعیت گمرکات و صادرات استان پرداخت و گفت: سخت‌گیری در پذیرش وکالتنامه‌های کارت‌های بازرگانی، غیرفعال شدن آزمایشگاه‌های استان، تسهیل فرآیند صادرات محصولات تولیدی کرمان در گمرکات استان‌های همسایه و هدایت انجام تشریفات گمرکی به سمت این استان‌ها، پیچیدگی فرآیند صدور گواهی قرنطینه نباتی در حوزه کشاورزی و عدم استقرار دفتر کارنه تیر در کرمان از چالش‌های توسعه صادرات استان هستند.
محمدامین عبدالله نژاد، اضافه کرد: در سطح ملی نیز چالش‌هایی برای توسعه صادرات استان کرمان وجود دارد که ترخیص 90 درصدی کالاها و قطعی مکرر سامانه‌هایEPL و جامع تجارت از جمله این چالش ها هستند.

فرایند صادرات استان کرمان پیچیده است

مدیرکل گمرکات استان کرمان نیز با ارائه آمار مقایسه‌ای صادرات10 ماهه گمرکات کرمان و رتبه بندی گمرکات استان در رویه صادرات در سال 1403 و مدت مشابه در سال 1402، اظهار کرد: جریان صادرات استان کرمان، هم از نظر مبدأ و هم از نظر مقصد، پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. بخشی از صادرات استان از طریق گمرکات سایر استان‌ها انجام می‌شود و در مقابل، بخشی از صادرات سایر استان‌ها از طریق گمرکات کرمان صورت می‌پذیرد.
محمد دولتی، با بیان اینکه اقلام عمده صادراتی استان کرمان شامل پسته و مغز پسته، اکسید مولیبدن، کاتد مس و سایر محصولات معدنی و کشاورزی است، افزود: تناژ وزن صادراتی با منشأ کرمان در گمرکات کشور حدود 5 میلیون تن گزارش شده است. این رقم در مقایسه با سال‌های 1401 و 1402 (که حدود 3 میلیون تن بوده)، افزایش قابل توجهی را نشان می‌دهد. با این حال، حدود 40 درصد از محصولات استان از طریق گمرکات استان و مابقی از طریق گمرکات سایر استان‌ها صادر می‌شود.
گفتنی است، در این نشست مقرر شد موضوع “راهکارهای بهبود صادرات استان” و پیشنهادات اولویت‌دار مهم برای رفع موانع صادرات، در نشست شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی مطرح شود.